Almanya'daki politikacıların gelirini belirleyen sistem oldukça karmaşık. Milletvekillerine ödenen ücretin adlı resmi olarak "maaş" değil "masraf ödeneği" olarak geçiyor. Buna "yol parası" ya da "harcırah" da denebilir. Federal meclis üyelerinin aylığı 9 bin 542 Euro tutarında. Buna bir de aylık 4 bin 318 Euro tutarındaki ödenek ekleniyor. Meclis yakınlarından seçilen konut, yeme içme ya da yol masrafı gibi harcamalarda kullanıldığı için ödenek, gelir vergisine tabi tutulmuyor.
Bununla da bitmiyor. Her milletvekili, ofisindeki telefon ya da kahve makinesi gibi gereçleri yenileyebilmek için ek olarak makbuz karşılığında yılda 12 bin Euroya kadar da masraf talep edebiliyor.
Milletvekillerinin ödenekleri son kez bu yılın temmuz ayında artırıldı. Ödenekler her yıl Almanya'daki ücret artışı oranına göre yeniden belirleniyor.
Eyalet milletvekilleri daha az kazanıyor
Eyalet parlamentosu üyeleri de ödenek ve harcırah alıyor ama ödenen miktar eyaletten eyalete değişiyor. Örneğin, Hamburg eyalet milletvekillerine sadece 2 bin 641 Euro ödenek, artı 350 Euro harcırah ödeniyor. Kuzey Ren-Vestfalya milletvekilleri ise ayda 9 bin 500 Euro ödenek alıyor. Ancak herhangi bir harcırah ödemesi yapılmıyor.
Angela Merkel, Sigmar Gabriel ve Frank-Walter Steinmeier gibi Alman siyasetinin "büyüklerine" gelince: Başbakan Merkel'in maaşı 17 bin 732 Euro, aylık ek mesken geliri ise yaklaşık bin Euro. Sadece temsil görevi olmasına rağmen en fazla maaşı Cumhurbaşkanı alıyor. Cumhurbaşkanı Steinmeier'in aylığı yaklaşık 20 bin Euro'yu bulurken, federal bakanlara 15 bin Euro aylık ödeniyor.
Maaş ve yan ödemelerden oluşan aylıklar, memur aylıklarına göre belirleniyor. Bakanlar kurulu üyeleri aynı zamanda milletvekili de oldukları için yılda 3 bin 681 Euro harcırah alıyorlar. Başbakan'a 12 bin 270 Euro yıllık harcırah ödeniyor.
Protokole göre cumhurbaşkanı ve meclis başkanından sonra gelmesine rağmen Almanya'nın siyasi bakımdan en güçlü kişisi başbakandır. Diğer ülkelerin hükümet başkanlarıyla kıyaslandığında Angela Merkel'in gelirinin dünya sıralamasının ortalarında yer aldığı görülüyor.
Singapur Başbakanı Lee Hsien Loong
ABD başkanının yıllık ödeneği 333 bin Euro'yu bulurken Singapur Başbakanı Lee Hsien Loong ise 1,5 milyon Euro ile yıllık ödenek sıralamasının zirvesinde yer alıyor.
Aylık ve yan gelirler göze batıyor
Almanya'da politikacıların gelirleri, diğer ülkelere göre değil ülke içerisindeki aylıklara göre değerlendiriliyor. Bakan ve milletvekili aylıklarının Almanya ortalamasının çok üzerinde olması hep eleştiri konusu oluyor.
Ancak politikacıların aylık kazançları özel ve kamu sektörlerinde ödenen aylıklarla kıyaslandığında devede kulak kalır. Yılda 850 bin Euro kazanan kamu bankalarının yönetim kurulu başkanlarının sayısı az değil. Zaman ve sorumluluk açısından Almanya'daki en zor görevlerden birini yerine getiren başbakan bu meblağın sadece üçte birini kazanıyor.
Ödenek ve harcırahların yüksekliği kadar aylıkların bizzat milletvekilleri tarafından belirlenmesi de eleştiri konusu. Federal Anayasa Mahkemesi 1975 yılında bu yetkiyi parlamentoya vermişti. Bağımsız kuruluşlar tarafından yapılan araştırmalar Almanya'daki her dört milletvekilinden birinin yan işlerden de yılda 10 bin Euro kazandığını gösteriyor.
Ines Eisele
