Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki çatışmalarda neler yaşanıyor?

Azerbaycan ile Ermenistan arasında statüsü uyuşmazlık konusu olan Dağlık Karabağ bölgesinde 27 Eylül'de başlayan şiddetli çatışmalar devam ediyor.

Dağlık Karabağ, Birleşmiş Milletler (BM) ve uluslararası toplum tarafından Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanınıyor. Ancak Azerbaycan'ın topraklarının yaklaşık yüzde 20'sine denk gelen Dağlık Karabağ ve civarındaki bazı bölgeler, 1990'ların başından bu yana Ermenistan işgali altında bulunuyor.

Bölgede 1991 yılında 'Dağlık Karabağ Cumhuriyeti' ilan edildi. Ancak burayı uluslararası alanda Ermenistan dahil hiçbir ülke tanımadı.

Bugün itibarıyla son durum şöyle:

Cuma, 9 Ekim 2020

• Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin çatışmaların durdurulması çağrısında bulundu, Azerbaycan ve Ermenistan dışişleri bakanlarını Moskova'ya davet etti. Azerbaycan ve Ermenistan Dışişleri Bakanları Moskova'da biraraya gelmeyi ve Dağlık Karabağ sorununu görüşmeyi kabul ettiler.
• Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, AFP ajansına yaptığı açıklamada, Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki uzun süreli anlaşmazlık konusunda ilerleme kaydetme şansı olduğunu belirterek "bugün yarın ateşkese doğru ilerliyoruz, ama durum hala çok kırılgan" ifadesini kullandı.
• Erivan'daki Avrasya Ekonomik Birliği toplantısında konuşan Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Dağlık Karabağ konusunda barış müzakerelerine başlamaya hazır olduklarını söyledi.
• Ermenistan ve Azerbaycan savunma bakanlıkları şiddetli çatışmaların gece devam ettiğini, yeni sivil ölümlerin olduğunu duyurdu.
• Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan askerleri çekilmediği sürece çatışmaya son verilmeyeceğini, Karabağ'ın tümünü ele geçirinceye dek ordunun müdahaleye devam edeceğini söyledi.
• Azerbaycan Ermenistan'ı, Gence kenti ve Goranboy rayonuna top atışı yapmakla suçladı; saldırılarda en az bir sivilin öldüğünü açıkladı.
• Ermenistan ise, Azerbaycan'ı Dağlık Karabağ'ın Şuşa kentindeki tarihi Gazançetsots Katedrali'ni top atışına tutmakla suçladı. AFP ajansı, katedralin çatısının bir kısmının yıkıldığını ve bazı duvarların hasar gördüğünü duyurdu. Azerbaycan katedrale saldırı iddialarını reddetti.
• 

• Perşembe, 8 Ekim 2020:

• 27 Eylül'de çatışmalar başladıktan bu yana 300'ü aşkın kişi hayatını kaybetti.
• Ermenistan, Azerbaycan'ı Dağlık Karabağ'ın Şuşa kentindeki tarihi Gazançetsots Katedrali'ni top atışına tutmakla suçladı. AFP ajansı çatının bir kısmının yıkıldığını ve bazı duvarların hasar gördüğünü duyurdu. Azerbaycan katedrale saldırı iddialarını reddetti.
• Azerbaycan, Ermenistan'ı, Gence kenti ve Goranboy rayonuna top atışı yapmakla suçladı; saldırılarda en az bir sivilin öldüğünü açıkladı.
• Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, Yunanistan Büyükelçisini geri çağırdığını ve "Yunanistan da dahil olmak üzere yabancı ülkelerdeki Ermeni vatandaşlarının askeri operasyonlara katılmak üzere işgal altındaki bölgelere gittiklerine dair açık kaynaklardan elde edilen bilgileri Yunan Dışişleri Bakanlığının dikkatine sunduklarını" açıkladı. Ermenistan iddiaları reddetti. Atina ise bu iddiaları "temelsiz ve hakaretvari" bulduğunu belirterek Azerbaycan büyükelçisini Çarşamba günü geri çağırmıştı.
• Ateşkes sağlanması için ilk görüşme bugün Cenevre'de. İkinci görüşme ise Pazartesi günü Moskova'da yapılacak.
• Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, Minsk Grubu'nu oluşturan Fransa, Rusya ve ABD'nin temsilcileriyle biraraya gelecek.
• Çatışmalar sürdüğü müddetçe görüşmelere dahil olmayacağını belirterek Cenevre'deki müzakerelere katılmayan Ermenistan Dışişleri Bakanı Zohrab Mnatsakanyan'ın Pazartesi günü Moskova'da Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov ile görüşeceği açıklandı.
• Ermenistan Ulusal Güvenlik Servisi'nin Başkanı Argişti Kyaramyan görevden alındı.
• Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinin yönetim merkezi Hankendi'ye yönelik top atışlarının devam ettiği bildirildi.
• Azerbaycan, Ermenistan'ın cephe hattında bulunan bazı köyleri hedef aldığını açıkladı.

• Çarşamba, 7 Ekim 2020:

• İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Azerbaycan ve Ermenistan'daki çatışmaların daha geniş bölgesel bir savaşa dönüşebileceği uyarısında bulundu, "Bunu önlemek için özenli olmamız lazım" dedi.
• Rus TASS ajansının aktardığına göre, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Dağlık Karabağ bölgesinde mevcut askeri çatışma sona erdiğinde Ermenistan ile görüşmelere başlanabileceğini söyledi.
• Rusya Devlet Başkanı Putin ile telefonda görüşen Aliyev, Rus devlet televizyonuna verdiği mülakatta, arabuluculuk çabalarına Türkiye'nin de katılma hakkı bulunduğunu kaydetti.
• Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Time dergisine verdiği mülakatta, Türkiye'nin bölgedeki angajmanına son vermesi ve paralı askerlerin geri çekilmesi koşuluyla Ermenistan'ın ateşkesi kabul edeceğini söyledi.
• Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Dağlık Karabağ'da yaşanan çatışmaları 'trajedi' olarak nitelendirdi ve sona ermesi çağrısı yaptı. Putin, Rusya'nın Ermenistan ile müttefiklik anlaşmasının gereğini yerine getirmeye hazır olduğunu ancak mevcut çatışmaların Ermenistan değil, Dağlık Karabağ sınırları içerisinde yaşandığını vurguladı.
• Ermenistan, Azerbaycan güçlerinin cephe hattının güneyinde tanklar ve topçu birlikleriyle ilerlemeye çalıştığını söyledi.
• Dağlık Karabağ yönetimi ise Hankendi'de dört misket bombası patladığını iddia etti. Azerbaycan, uluslararası anlaşmalarla yasaklı bir mühimmat olan misket bombasının kullanıldığı bu iddialarını reddediyor.
• Bakü'den yapılan açıklamalarda, Ermeni güçlerinin çatışma bölgesi dışında kalan Azeri kentlerini hedef almaya başladığı belirtildi. Açıklamada, çatışmaların Avrupa'ya doğalgaz ve petrol taşıyan boru hatlarına yakın bölgelere yaklaştığı da ifade edildi.
• Dağlık Karabağ yönetimi, çatışmaların başlamasından bu yana 244 askerin ve 19 sivilin öldüğünü söylüyor. Azerbaycan, operasyonlarda sivillerin hedef alınmadığını, Ermenistan'ın iddialarının gerçeği yansıtmadığını belirtiyor.
• Azerbaycan'dan yapılan açıklamalarda ise bugüne kadar Ermeni güçlerinin saldırıları sonucu 27 sivilin hayatını kaybettiği ifade edildi. Azerbaycan asker kayıplarıyla ilgili bililendirme yapmamaya devam ediyor.

• Salı, 6 Ekim 2020:

• Dağlık Karabağ yöneticileri 21 savaşçılarının daha hayatını kaybettiğini, toplam ölü sayısının 244'e yükseldiğini açıkladı.
• Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Suriye'deki muhalif savaşçıların Dağlık Karabağ'a gönderildiğini doğrulayabileceklerini söyledi. Azerbaycan ve Türkiye bu iddiaları reddediyor.
• Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu bugün Azerbaycan'ı ziyaret edecek. Bu, çatışmalar başladığından bu yana Türkiye'den ilk üst düzey ziyaret olacak.
• İran ruhani lideri Hamaney'in dış siyaset danışmanı ve eski dışişleri bakanı Ali Ekber Velayeti, Ermenistan'ın işgal ettiği topraklardan çekilmesi gerektiğini belirtti ve durumu İsrail'in Filistin topraklarını işgal etmesine benzetti.
• NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, "Türkiye'nin hatırı sayılır ölçüdeki nüfuzunu bölgedeki gerilimi yatıştırmak için kullanacağını umduğunu" söyledi.
• Kanada, askeri teknolojisinin Azerbaycan ve Ermenistan arasında çatışmaların yaşandığı Dağlık Karabağ bölgesinde kullanılıp kullanılmadığı netleşinceye kadar, Türkiye'ye insansız hava aracı teknolojisi ihracatının bir kısmını dondurdu.

• Pazartesi, 5 Ekim 2020:

• Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, askeri harekatı sonlandırma koşulu olarak Ermenistan'ın Dağlık Karabağ'dan çekilmek için bir takvim belirlemesini istedi. Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü tanıdığını açıklamasını ve Azerbaycan halkından özür dilemesini de talep etti.
• New York Times gazetesine bir röportaj veren Paşinyan, ABD Başkanı Donald Trump ile Türkiye'nin Dağlık Karabağ'daki rolünü görüşme sözü aldığını, ancak bu görüşmenin Trump'ın Covid-19'a yakalanması nedeniyle gerçekleşemediğini söyledi.
• Dağlık Karabağ'daki çatışmalarda Azerbaycan ve Ermenistan güçleri karşılıklı topçu ve roket saldırılarına devam ediyor

• 

  Pazar, 4 Ekim 2020:

• Azerbaycan, en büyük ikinci kenti Gence'nin Ermenistan tarafından bombalandığını açıkladı. Azeri yetkililer, sivil yerleşimin Ermeni güçler tarafından hedef alındığını, 22 kişinin hayatını kaybettiğini, 74 kişinin de yaralandığını belirtti.
• Dağlık Karabağ yönetimi Gence Havalimanı'nın kullanılamaz hale getirildiğini duyurdu.
• Ermenistan ise kendi topraklarından Azerbaycan'a bir atış yapılmadığını açıkladı.
• Gözlemciler, Azerbaycan kontrolü altındaki Gence'nin bombalanmasının şu ana kadar Ermenistan işgali altındaki Dağlık Karabağ bölgesinde sınırlı kalan çatışmaların yayılması riskini artırdığını ifade ediyor.
• Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlhan Aliyev, 1993'ten bu yana Ermenistan'ın işgali altında olan Dağlık Karabağ'ın güneyindeki Cebrayil kenti ve rayonunun geri alındığını açıkladı.
• Azerbaycan Savunma Bakanlığı Gence'nin yanı sıra Karabağ'daki Fuzuli bölgesini, Ağdam ve Terter köylerini topçu ve roket atışlarıyla bombaladığını söyledi.
• Dağlık Karabağ, kentlerinin Azerbaycan tarafından bombalanması nedeniyle karşılık verdiklerini açıkladı. Azerbaycan ise bu saldırılara yanıt olarak Ermenistan'daki askeri hedeflerin imha edileceğini duyurdu.
• Dağlık Karabağ lideri Arayik Harutyunyan, "Gence Havalimanı benim emrim üzerine bombalandı, sivillerin ölmemesi için durdurduk, düşman ders almazsa güçlü saldırılara devam ederiz" dedi.
• RFE/RL'nin derlediği açıklamalara göre hayatını kaybeden Dağlık Karabağ askerlerinin sayısı 201'e yükseldi.

• Cumartesi, 3 Ekim 2020:

• Dağlık Karabağ, Azerbaycan ordusunun Stepanakert kentine yönelik roket saldırısını yeniden başlattığını açıkladı.
• Azerbaycan Savunma Bakanlığı, "Tüm cephede şiddetli çatışmalar devam ediyor" açıklamasında bulundu.
• Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Ermenistan'ın Karabağ'da "belirliyeci bir an" ile karşı karşıya olduğunu söyledi.
• AFP haber ajansı, Dağlık Karabağ'da Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki çatışmalarda 51 kişinin daha öldüğünü duyurdu.
• Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Tıpkı Balkanlar'da, Kafkaslar'da, Akdeniz'de olduğu gibi, sınır hattımızda istikrar sağlanana kadar, sahada aktif şekilde yer almaya devam edeceğiz" dedi.

• Cuma, 2 Ekim 2020:

• Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Minsk Grubu eş başkanı olarak Dağlık Karabağ'da arabuluculuk çabalarına hız verdi. Macron, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile telefon görüşmesi yaptı.
• Ermenistan, Dağlık Karabağ'da ateşkesin yenilenmesi için Rusya, ABD ve Fransa ile çalışmaya hazır olduğunu açıkladı.
• Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Suriyeli savaşçıların Ankara tarafından Azerbaycan'a götürüldüğünü ifade ederek Ankara'dan bir açıklama beklediğini söyledi ve "Bir kırmızı çizgi aşıldı. Bu kabul edilemez" dedi.
• Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, hava savunma sistemlerinin başkent Erivan yakınlarında dört insansız hava aracını düşürdüğünü söyledi. Bu iddianın teyit edilmesi, çatışmanın Dağlık Karabağ'dan çok daha geniş bir bölgeye yayıldığı anlamına geliyor.
• Fransız gazetesi Le Figaro'ya konuşan Paşinyan, Türkiye'nin çatışmalara aktif olarak müdahil olduğuna dair ellerinde kanıtlar olduğunu da iddia etti ve "Kanıtımız var. SİHA'lar ve F-16'lar kullanıyorlar, Dağlık Karabağ'da sivillerin yaşadığı bölgeleri bombalıyorlar" dedi. Türkiye ve Azerbaycan iddiaları reddediyor. Ermenistan şu ana kadar Türkiye'nin aktif müdahalesi iddialarını destekleyecek herhangi bir kanıt paylaşmış değil.
• Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Ermenistan ordusunun Ağdam bölgesinde dört köyü topçu ateşine tuttuğunu aktardı. Hayatını kaybeden siviller olduğunu belirten bakanlık, kaç kişinin öldüğünü açıklamadı.
• Dağlık Karabağ Savunma Bakanlığı, çatışmaların başlamasından bu yana 158 askerin hayatını kaybettiğini açıkladı.