Bloomberg, Çin'in koronavirüs aşılarıyla gelişmekte olan ülkelerde siyasi ve ekonomik bir nüfuz elde etmeye çalışacağını kaleme aldı.

Aşılara duyulan güvenin sağlanamaması durumunda ise bu diplomasi adımının başarılı olmakta zorlanabileceği vurgulandı.

Yapılan anketlere ve resmi açıklamalara göre Çin'in ürettiği koronavirüs aşılarının denendiği gelişen ülkelerde aşıya güvenin tam olarak sağlanamadığı belirtildi.

Çin'in 70 milyar dolar yatırım yaptığı Pakistan'da yaşayan motosiklet sürücüsü Farman Ali Shah'ın, "Aşıyı olmayacağım, çünkü güvenmiyorum" dediği aktarıldı.

Gelişmekte olan ve fakir ülkelerde yaşayan vatandaşların daha kalitesiz bir aşıyı olduklarını düşünmeye devam etmesi takdirinde Çin'in başının ağrıyacağı ifade edildi.

Batı'nın yetemediği daha yoksul ülkelere satış yapmayı amaçlayan Çin'in ürettiği aşıların bir diplomatik kazanım olmasını umduğu, ancak aşının son faz çalışmalarına dair çok az bilgi paylaşıldığı aktarıldı.

Çin'de üretilen aşının acil durum kullanım iznine şimdiye kadar sadece Birleşik Arap Emirlikleri ve Çin'de izin verildiği vurgulandı.

Diğer yandan ABD ve Avrupalı şirketler ise aşılarının güvenliğini ve etkinliğini verilerle yayımlayarak uygulama safhasına geçti.

Bloomberg, bu belirsizliğin Çin'in Asya, Afrika ve Güney Amerika'daki siyasi nüfuzunu artırma emellerine engel olabileceğini aktardı.

Çin'de CNBG, CanSino ve Sinovac aşıları Çinli şirketler tarafından üretiliyor.

'Diplomasiyi beceremiyorlar'

Çin'in yedi yıllık Bir Kuşak, Bir Yol projesiyle yerel elit kadrolar için milyarlarca dolar değerinde kredi ve proje yarattığı, ancak bu çabanın kötü yönetim yüzünden çoğu zaman geri teptiği ifade edildi.

McLarty Associates adlı şirketin kıdemli yöneticisi olan ve altı yıl boyunca Meksika'nın Çin büyükelçisi olarak görev yapan Jorge Guajardo, Bloomberg'e yaptığı açıklamasında, "Çin, aşı diplomasisi yaparak ve bu hayati ürünü dağıtarak büyük bir şansa sahip. Benim tecrübeme göre ise her diplomasi denemelerinde ellerine yüzlerine bulaştırıyorlar; yardımı alan ülkeyi üzmeyi beceriyorlar" yorumunda bulundu.

Bu gibi yanlış adımların Çin Devlet Başkanı Şi Jinping'in Çin'in koronavirüsle diğer Batılı devletlerden daha iyi bir şekilde mücadele ettiğini ispat etmeye çalışan çabalarının boşa gideceği aktarıldı.

'Huawei 5G teknolojisini almaları için zorlayabilir'

Guajardo, Çin'in aşının karşılığında ülkelerden Huawei 5G teknolojisini almalarını ya da kritik sektörlerine yatırım yapmayı isteyebileceğini söyledi.

Çin'in geçmişte bunu yaptığını vurgulayan Guajardo, bunun tekrarlaması halinde şaşırmayacağını aktardı.

Çin'in hükümetleri ve insanları aşısının etkinliğine ve güvenliğine ikna etmek için dünya çapında turlar düzenlendiği, ekim ayında 50 Afrika ülkesinin ilaç şirketi Sinopharm'ın fabrikasını ziyaret ettiği vurgulandı.

Sinopharm şirketinin genel müdürü olan Liu Jingzhen ise bu ziyaretler sırasında koronavirüs aşısının tamamlanması takdirinde Afrika ülkelerinin önceliklendirileceğini söyledi.

Bloomberg'e yanıt veren Çin Dışişleri Bakanlığı, aşı üreten Çinli şirketlerin kurallara riayet ettiğini ve ilk denemelerin aşıların geçerliliğini gösterdiğini aktardı.

Çin'de şimdiye kadar bir milyon doz aşı uygulandığı ve ciddi bir yan etkinin görülmediği de vurgulandı.

Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Zhao Lijian, attığı tweetinde zengin ülkelerin üretilecek 12 milyar aşının üçte dördü için şimdiden sipariş vermesi nedeniyle aşı alamayan ülkelerin tek seçeneğinin Çin aşıları olabileceğini ifade etti.

Soğuk zincir sistemine ihtiyaç duymayan aşıların gelişmekte olan ülkelere bağış ve ücretsiz yardım şeklinde dağıtılabileceğini başka bir konuşmasında ekledi.

Zhao, aşı milliyetçiliğine karşı olduklarının da altını çizdi.

Çin, Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) gelişmekte olan ülkelere aşı dağıtım programı Covax'a da arz sağlayacak.

Ülkede salgının durması aşı denemelerini yavaşlattı

Çin'deki aşı üreticisi şirketler, aşı çalışmalarında öncü olsalar da koronavirüs salgının kontrol altına alınmasıyla üçüncü faz denemelerin gerçekleştirilmesinde geride kaldı.

Şu an Çin şirketleri 16 ülkede aşı denemeleri gerçekleştiriyor.

Brezilya'daki Butantan Enstitüsü, Sinovac'ın ürettiği aşının onay alması için gereken yüzde 50 etkinlik eşiğini aştığını belirtti.

Türkiye'de ise Bilim Kurulu Sinovac aşısının etkinlik oranının yüzde 91,25 olduğunu açıkladı.

New York'taki Dış İlişkiler Konseyi'nden (Council of Foreign Relations) küresel sağlık araştırmacısı Yanzhong Huang, "Sadece Çin aşısının olduğu bir ülkede başka şansınız yok, ya kabul edersiniz ya da etmezsiniz. Ancak başka aşılar arasında seçim şansınız varsa insanlar mantıklı davranıyor. Batı'da yapılan aşıları seçeceklerdir çünkü veriler hem yayımlandı hem de güvenli. Çin ise şimdiye kadar sistematik verileri açıklamadı." dedi.

Çin'de aşı üreten CNBG ve CanSino şirketleri bir açıklamada bulunmazken Sinovac faz III çalışmalarının devam ettiğini, sadece orta yan etkilerin görüldüğünü ve dozların takip edildiği bir mekanizmanın olduğunu söyledi. Aynı zamanda sonuçların ancak Çinli yetkililer tarafından gözden geçirildikten sonra açıklanabileceğini aktardı.

Diğer yandan bu şirketlerin sınırlı üretim kapasitesi de gelişmekte olan ülkelerin aşıyı temin etmekte sıkıntı çekmesi takdirinde başka üreticilere gitmesine yol açabilir.

Gelişmekte olan ülkelerde toplamda 6 milyar kişi yaşıyor.

Brezilya'da gerek vatandaşlar gerek Devlet Başkanı Jair Bolsonaro Çin aşısına güvenmediklerini aktarırken Endonezya Devlet Başkanı Joko Widodo ise aşıyı ilk olan kişiler arasına gireceğini söyledi.

Hong Kong Şehir Üniversitesi'nde kamu sağlığı öğretim görevlisi Nicholas Thomas ise, "Covid-19 aşılarının kamu nezdinde kabul edilebilmesi için şeffaflığa gerek var. Bu verilerin eksikliği takdirinde geliştirilmekte olan aşılar hakkında kutuplaşmış görüşlerin olması çok normal" dedi.