İsrail’in Azerbaycan’a sattığı silahlar Ermenistan ile diplomatik ilişkilerin gerilmesine neden oldu
Azerbaycan’ın en büyük silah tedarikçilerinden biri İsrail, bu da, Ermenistan ileİsrail arasındaki diplomatik ilişkilerin gerilmesine neden oluyor.
Tel Aviv’de 17 Eylül’de büyükelçilik açan Ermenistan, İsrail’in Azerbaycan’a silah satışını gerekçe göstererek iki hafta sonra büyükelçisini çekti.
İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin, Pazartesi günü Ermeni mevkidaşı Armen Sarkissian ile görüştü. Görüşme talebinin Sarkissian’dan geldiği belirtildi. Yapılan resmi yazılı açıklamalara göre görüşmede Rivlin ‘şiddet olaylarından ve iki taraftaki can kayıplarından üzüntü duyduğunu’ ifade etti ve ‘İsrail’in Azerbaycan ile sürdürdüğü ilişkinin herhangi bir tarafı karşılarına alma amacı gütmediğini’ söyledi.
İki ülke arasındaki diplomatik gerilim, çatışmalardan önce Azerbaycan’ın İsrail’den silah aldığına dair haberler üzerine tırmandı.
Azeri kargo uçağı çatışma öncesi İsrail'den havalandı
Basında çıkan haberler, FlightRadar 24 adlı hava trafiği takip sitesinin verilerine dayandırıldığı. Bu verilere göre Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki Dağlık Karabağ çatışmalarının başlamasından bir gün önce, Azeri kargo havayolu şirketi Silk Way’e ait bir uçak, İsrail’in güneyinde Ovda askeri üssü yakınlarındaki Ramon Havaalanı’ndan havalandı.
Ama İsrail ile Azerbaycan arasındaki silah satışı yeni değil. Silah satışından rahatsız olan İran, 2012 yılında Bakü büyükelçisini geri çekmişti.
İsrail Savunma Bakanlığı diğer ülkelere yapılan silah satışlarının ayrıntılarını paylaşmıyor. Ama Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 2016 yılındaki açıklamasında, Azerbaycan’ın İsrail’den 4.85 milyar dolarlık ‘savunma malzemesi satın aldığını’ söylemişti.
İsrail medyası da Elbit Systems’in Azerbaycan’a silahlı dronlar sattığını yazdı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı danışmanı Hikmet Hacıyev de İsrailli Walla haber ajansına geçen hafta yaptığı açıklamada Azerbaycan’ın İsrail yapımı silahlar kullandığını, aralarında ‘intihar dronu’ olarak bilinen hedefe kitlenen dronlar da bulunduğunu söyledi.
Son beş yılda Azerbaycan'ın en büyük silah tedarikçisi İsrail oldu
Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü (Sipri) verilerine göre son beş yılda İsrail, Azerbaycan’ın en büyük silah tedarikçisi oldu. Sipri’ye göre İsrail, Azerbaycan’a 740 milyon doların üzerinde silah satışı yaptı ve Rusya’nın önüne geçti.
AFP’ye konuşan Kudüs Strateji ve Güvenlik Enstitüsü Başkanı Efraim Inbar, “Azerbaycan bizim için önemli bir ülke. Gerilim zamanlarında bile iyi bir tedarikçi olmaya çalışıyoruz. Azerbaycan ile yaptığımız sözleşmelere uymak durumundayız. Ne yaptıkları bizim sorumluluğumuzda değil. Bıçaklarla, taşlarla savaşabilirler, insanlar birçok şeyle mücadele edebiliyor” dedi.
AFP’ye konuşan Tel Aviv Stratejik Çalışmalar Enstitüsü analisti Gallia Linderstrauss da “İsrail ve Azerbaycan’ın stratejik ilişkileri var. İsrail Azerbaycan’dan çok büyük miktarlarda petrol ithal ediyor ve İsrail de Azerbaycan’a silahlarını ihraç ediyor. Azerbaycan İsrail’in savunma sanayiinin en büyük müşterilerinden biri” dedi.
Diğer yandan Ermenistan, Türkiye’yi de ‘Azerbaycan’a dron tedarik etmekle’ suçladı.
Linderstrauss, “Türkiye’nin Libya’da nüfuzunu artırdığını gördük ve bu da savunma sanayinin kapasitesini gösterme amaçlı daha iddialı bir askeri politika olarak görülüyor” dedi.
Linderstrauss, Ankara’nın ‘İsrail ile ilişkileri yeniden değerlendirmesi için Bakü üzerinde siyasi güç arayışında olduğu’ yorumunu yaptı.
