AB kasasından üye ülkelere yapılan ödeneklerin hukuk devleti ilkesine uyum koşuluna bağlanması konusunda yaşanan kriz büyüyor.
Hukuk devleti ilkesini ihlal ettikleri gerekçesiyle AB tarafından eleştirilen Polonya ve Macaristan, ödeneklerin koşula bağlanması planına tepki olarak AB bütçesini veto etti.
İki ülkenin vetosu nedeniyle bugün düzenlenen AB Büyükelçiler toplantısında Birlik bütçesi ve koronavirüs yardımlarını içeren paket için gerekli oybirliğine ulaşılamadığı ve karar alınamadığı bildirildi. Bütçe ve korona paketinin önümüzdeki yılın başında yürürlüğe girmesi hedefleniyordu.
Macaristan hükümetinden yapılan açıklamada "Bütçe kararlarını hukuk devleti ölçütlerine bağlama planını mevcut haliyle kabul etmemiz mümkün değildir" denerek planın Temmuz ayındaki AB liderler zirvesinde alınan kararlara aykırı olduğu savunuldu.
AB devlet ve hükümet başkanları Temmuz ayındaki zirvede 2027 yılına kadarki dönemi kapsayan 1 trilyon 100 milyar euroluk AB bütçesi ile 750 milyar euroluk korona paketi üzerinde uzlaşmaya varmıştı. Zirvede ayrıca uzun süren pazarlıklar sonucunda Polonya ve Macaristan'ın itirazlarını aşmak için "Hukuk devleti ilkesine yönelik ihlaller yaşanması durumunda AB ödeneklerinde kesintiye gidilebileceği" şeklinde bir formül bulunmuştu.
Zirveden sonra Avrupa Parlamentosu ile birlikte karara bağlanan ve daha somut hukuki metin ise Polonya ve Macaristan tarafından reddedilmişti.
AB Dönem Başkanı Almanya'dan yapılan açıklamada AB büyükelçilerinin toplantısında Polonya ve Macaristan'ın reddettiği metnin gündeme geldiği, kabulü için gerekli nitelikli çoğunluğun sağlandığı, bunun üzerine iki ülkenin veto kartını kullandığı belirtildi.
Alman diplomatlar, Polonya ve Macaristan'ın, bütçenin koronavirüs paketiyle genişletilmesini veto ettiklerini, AB bütçesine ise şerh koyduklarını bildirdi.
Gözler korona paketinde
Özellikle 750 milyar euroluk korona paketinin zamanında yürürlüğe girmesi büyük önem taşıyor. İtalya, İspanya ve Fransa gibi salgından en ağır etkilenen AB ülkeleri, 2021'in ilk yarısında bu paketten yararlanmayı umuyor.
Krizin aşılabilmesi için Dönem Başkanı Almanya'nın Başbakanı Angela Merkel, AB Konseyi Başkanı Charles Michel ve AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'ın istişarelerde bulunacağı, konunun Perşembe günü video-konferans yoluyla yapılması planlanan AB liderler zirvesinin de gündeminde olacağı belirtiliyor.
Sorunun nasıl çözüleceği ise bilinmiyor. AB yetkilileri, bütçe ve korona paketinin gecikmesinin bizzat Polonya ve Macaristan'a da zarar vereceği gerekçesiyle iki ülkenin geri adım atmasını umuyor. Hukuk devleti şartında geri adım atılması durumunda ise Hollanda gibi bazı AB ülkeleri ve Avrupa Parlamentosu'nun sert tepki göstererek mali paketi bloke edebileceği belirtiliyor.
Polonya ve Macaristan'ın eleştirdiği AB düzenlemesi, AB temel değerlerine yönelik ihlallere karşı AB ödeneklerinin kısılmasına imkan tanıyor. Düzenlemeye göre kısıntı, ihlalin AB kaynakları kullanılarak gerçekleştirilmesi durumunda uygulanabiliyor. Ancak mahkemelerin yeterince bağımsız olmaması nedeniyle AB kaynaklarının dağıtımının bağımsız bir şekilde kontrol edilemediğine dair somut şüphe durumunda da yürürlüğe sokulabiliyor. Polonya ve Macaristan hükümetleri, siyasetin yargı üzerindeki nüfuzunu artırma girişimleri nedeniyle eleştirilerin odağında bulunuyor.
