Koronavirüs aşısının hızla geliştirilmesi müthiş bir bilimsel ilerlemeydi.
Şimdiyse, aşılar küresel düzeyde yapılmaya başlanırken, sağlık uzmanları uyarıyor: Herkes savaşı kazanana dek kimse kimse kazanmış olmayacak.
Bir başka deyişle, aşıların zengin ve yoksul tüm ülkelere arasında adil bir şekilde paylaşılması gerekiyor.
Bunun için Covax adlı iddialı bir plan hazırlandı.
Covax'ın temel noktaları şöyle;
Covax nedir?
Geçen yıl aşı yarışı hız kazanmışken, zengin ülkelerin yoksul ülkeler hilafına aşıları stoklayacağı korkuları vardı.
Covax bir ölçüde gerçeğe dönüşen bu korkular karşısında kuruldu.
Gelir düzeyi ne olursa olsun, tüm ülkelere koronavirüs aşısına eşit erişim sağlamayı amaçlayan küresel bir girişim.
Nisan 2020'de başlatılan Covax'ın önderliğini bir Birleşmiş Milletler kuruluşu olan Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve iki aşı savunma grubu yapıyor.
Birlikte, bağışları Covax'a üye olan 180'den fazla sayıda ülke için aşı geliştirilmesi, satın alınması ve dağıtımına yatırıyorlar.
Covax neden önemli?
Koronavirüs salgını, geçim kaynaklarını yok etti, ülkelerdeki ekonomik faaliyetleri tamamen durdurdu ve şu ana dek dünya genelinde 2,1 milyon kişinin ölümüne neden oldu.
Bu arada koronavirüs hala yayılıyor.
Bu durumda, küresel nüfusun çok büyük bir kısmı aşılanana dek dünya salgın öncesindeki normale dönmeyecek.
Sağlık uzmanları, aşıların çözüm olduğunu, ancak ülkelerin salgının sonunu getirebilmesi için eşit bir şekilde paylaşılması gerektiğini vurguluyor.
WHO "Bu, salgının kamu sağlığı ve ekonomiye etkilerini azaltmak için tek yol" diyor.
Ülkeler aşılarını ne zaman alacaklar?
Covax şu ana dek tek bir doz aşı bile dağıtamadı.
Covax, Covid-19 aşılarının dağıtımına orta ve düşük gelirli ülkelerin aslan payını alacağı şekilde Şubat ayında başlaması bekleniyor.
Covax, bu yıl sonuna dek iki milyar dozdan fazla aşının dünya genelindeki ülkelere dağıtılmış olmasını umuyor.
Bu aşıların 1,3 milyar dozu plana katılan 92 ülkeye dağıtılacak ve nüfuslarının yüzde 20'sini kapsayacak.
Sağlık çalışanları, yaşlılar ve tehdide açık olanlar ilk olarak aşılanacak.
Covax, aşı programına daha fazla bağış yapılması çağrısında bulunuyor.
Üye ülkeler ne kadar bağış yaptı?
Katılımcı ülkeler, farklı miktarlarda bağış yaptı.
Örneğin en büyük taahhütlerden birini yapan İngiltere hükümeti 734 milyon dolar sağladı.
Rusya ve ABD ise katkıda bulunmayan nadir ülkelerden. Ancak ABD'nin Joe Biden'ın başkanlığında programa katılması bekleniyor.
Covax şu ana dek 2,4 milyar dolar topladı, ancak 2021 küresel aşılama hedefi için 4,6 milyar dolar daha gerektiği belirtiliyor.
Covax hangi aşı anlaşmalarını yaptı?
Covax, Pfizer-BioNTech, AstraZeneca-Oxford Üniversitesi , Johnson & Johnson ve Sanofi/GSK ile aşı anlaşmaları yaptığını duyurdu.
Pfizer-BioNTech aşısından 40 milyon daha alınması, geçen hafta varılan son anlaşmaydı.
Bu aşı WHO tarafından onay aldı, ancak anlaşma yapılan diğer aşılan henüz onaydan geçmedi.
