21 yaşındaki voleybolcu Ebrar Karakurt, A Milli Kadın Voleybol Takımı'nın 2020 Tokyo Olimpiyat Oyunları'nda elde ettiği çeyrek final başarısında önemli pay sahibiydi. Saç stiliyle de hem Türkiye'de hem dünyada takımın en tanınan isimlerinden biri oldu.
"Filenin Sultanları" olarak da anılan Milli Takım'ın Avrupa Şampiyonası'na hazırlandığı şu dönemde ise Ebrar Karakurt yaptığı bir Instagram paylaşımıyla dikkatleri üzerine çekti. Karakurt bu fotoğrafta kız arkadaşına sarılırken görülüyordu.
Ebrar Karakurt, kız arkadaşı ile birlikte
Fotoğraf önce çok sayıda beğeni aldı. Yorumlar çoğunlukla olumluydu. Fakat daha sonra fotoğrafın medyanın ilgisini çekmesiyle birlikte homofobik söylemler dolaşıma girdi.
Ebrar Karakurt bunun ardından pazar akşamı paylaşımını sildi. Saatler sonra ise benzer bir paylaşım yaptı: "Ben böyleyim"
Ebrar Karakurt
Paylaşımı takiben Ebrar Karakurt'a çok sayıda destek mesajı geldi. Twitter'da Karakurt'la ilgili 50 binden fazla mesaj yazıldı. Takım arkadaşları, sanatçılar, siyasetçiler, gazeteciler Ebrar Karakurt'a destek verdi.
Karakurt'un takım arkadaşı Naz Aydemir Aykol, "Ebrar'ın hakkında söylenen hiçbir şeyi takmayacağını" ifade etti.
Tartışmaya dahil olan şarkıcı Demet Akalın ve yazar Yekta Kopan da Karakurt'a destek verdi.
TİP İstanbul Milletvekili Sera Kadıgil de Ebrar Karakurt'u destekleyenler arasında yer aldı.
Türkiye Voleybol Federasyonu Milli Takımlar ve Basın Sözcüsü Kurtaran Mumcu voleybolmagazin.com'a konuştu. Mumcu, Ebrar Karakurt'un performansını överken, "Herkesin özel hayatı kendisine aittir, gerisi lafügüzafdır" dedi.
"Bu bir direniş meselesi"
Karakurt ve ekseninde dönen tartışmaları İngiltere Huddersfield Üniversitesi'nden spor sosyoloğu Dağhan Irak DW Türkçe'ye değerlendirdi. Irak Karakurt'un paylaşımlarının bir "direniş meselesi" olduğunu ifade etti, Türkiye'de ve dünyada sporcuların cinsel yönelimleriyle ilgili yapılan tartışmaları hatırlattı.
Dağhan Irak, Karakurt'a yönelik tepkiler incelenmeden önce Türkiye A Milli Kadın Voleybol Takımı'na bir parantez açılması gerektiğini söyledi. Irak bunun gerekçesini şöyle açıkladı: "Takım bir taraftan günlük yaşam pratiği olarak mevcut rejimin bir antitezini oluşturuyor: Güçlü kadınlar, istedikleri gibi giyiniyorlar, istedikleri gibi mücadele ediyorlar ve kazanıyorlar. Ancak diğer taraftan Türkiye'deki hâkim kodlara da çok uyan tarafları var. Bizde sporun temel amaçlarından bir tanesi milli gurur yaratmaktır ve bunu fazlasıyla yapıyorlar. Dolayısıyla bir dokunulmazlığa sahipler."
Spor sosyoloğu Dağhan Irak
Irak bu dokunulmazlığa rağmen voleybolcuların giydikleri formalarla ilgili yapılan tartışmaları hatırlattı, bu etkili olmayınca, homofobi meselesinin devreye girdiğini savundu. Türkiye'de homofobinin her zaman 'alıcısı' olduğunu söyleyen Irak, bunun Boğaziçi Üniversitesi'ne atanan rektörü protesto için düzenlenen eylemlerde de gündeme getirildiğini ifade etti.
Dağhan Irak tüm bunlardan hareketle Ebrar Karakurt'un paylaşımının bir 'direniş' meselesi olduğunu belirtti: "Yaşam tarzlarına, farklı kimliklere olan bir tahakküm arayışı var. Ve buna karşı bir direniş var. Bence bunu böyle okumak gerekiyor."
Sporcular cinsel yönelimlerini ifade edebiliyor mu?
Peki Türkiye'de ve dünyada sporcular cinsel yönelimini özgür bir şekilde gösterebiliyor mu?
Dağhan Irak bu soruya "Spor dallarına göre farklılaşıyor" yanıtını verdi.
Buna göre özellikle futbol oynayan kadınlar arasında eşcinsel sporcuların varlığı daha fazla biliniyor. Irak, dünyada eşcinselliğini açıklayan pek çok sporcunun kadın futbolcu olduğunu ifade etti.
Türkiye'de 2003 yılında kadınlar futbol liginin üç yıl süreyle durdurulduğunu hatırlatan Irak, bunun nedeni olarak resmi bir açıklama olmasa da 'lezbiyenliğe özendirme' iddialarının gündeme geldiğini aktardı.
Irak Türkiye'de kadınların futbolda, voleybol veya basketbola göre hayli geride kalmasının arkasında da bunun olabileceğine dikkat çekti.
Homofobi futbolda zirve yapıyor
Homofobinin en çok var olduğu spor ise kuşkusuz erkeklerin oynadığı, izleyicisinin çoğunluğu erkeklerin oluşturduğu futbol. Yıllardır tribünlerde toplu şekilde söylenen tezahüratlar bunu kanıtlıyor.
Irak'ın tespitine göre kadınlar futbola dahil oldukça erkeklerin reaksiyonu şu şekilde oluyor: "Kimse kadın futbolunu izlemiyor. Zaten oynayamıyorlar. Gitsinler mutfağa yemek yapsınlar" "Tamam, çok güzel vurmuşsun topa, şimdi git bir çay koy…"
Dağhan Irak'a göre bunun sebebi, futbolun "erkekliğin son kalesi" olarak algılanması. "Toksik erkeklik" bu alanı paylaşmak istemiyor.
Tarihsel bir arka planı var
Peki dünyada durum nasıl?
Dağhan Irak özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde, Amerikan futbolunun Türkiye'deki futbolla eşdeğer görüldüğünü söyledi. Orada da Amerikan futbolu 'erkekliğin' son kalesi olarak algılanıyor.
Tarihsel olarak bakıldığında ise modern sporun yaratıcılarının 19'uncu ve 20'inci yüzyıllarda aristokrat ve burjuva sınıfından yaşlı erkekler olduğunu dikkat çeken Irak, "onların kurumsallaştırdığı spor içerisinde kadınlar bile o kadar az yer vardı ki onun dışında farklı cinsel kimliklere hiç yer yoktu" dedi.
