Genel Veri Koruma Yasası (GDPR), 25 Mayıs’ta Avrupa’da yürürlüğe girdi. Yeni yasa tüketicilere bazı haklar getirse de dernekler, bloggerler, sosyal medya kullanıcılarını endişelendirdi. Yasayı eleştirenler ‘düğün, nişan, konser gibi etkinliklerde çekilen fotoğrafları sosyal medyada paylaşmadan önce, fotoğrafta görünen herkesten izin alınması gerektiğini’ söylüyor. Düğünde, nişanda, konserde çekilmiş grup ya da kalabalık fotoğrafların Facebook, Instagram gibi sosyal medyada yayımlanması veri koruma yasası kapsamına giriyor. Grup fotoğraflarını sosyal medya hesabına koymak için fotoğraftaki herkesin iznini almak gerekiyor. Özellikle konser, toplantı gibi büyük etkinliklerde çekilmiş fotoğraflarda görünen herkesin ayrı ayrı iznini almak neredeyse imkansız. Uzmanlara göre fotoğraflar yeni yasayla genel olarak kişiye özel verileri koruma yasası kapsamına giriyor. Düğün, nişan, konser, yıldönümü gibi büyük etkinliklerde çekilen fotoğrafları, fotoğrafta belirgin olarak görünen kişilerin izni alınmadan sosyal medyaya konulması yasaya aykırı ve ağır para cezaları öngörüyor. ÖNEMLİ HAKLAR DA GETİRİYOR Öte yandan yasa, internet üzerinden alışveriş yapan, sosyal medyayı kullanan tüketiciler için çok önemli haklar getiriyor. Yeni veri koruma yasası kısa bir süre önce yaşanan Facebook skandalı gibi benzeri olaylara karşı sıkı önlemler getiriyor. Facebook skandalında 87 milyona yakın kullanıcının bilgilerinin uygunsuz biçimde Cambridge Analytica şirketiyle paylaşıldığı ve bunun ABD’de başkanlık seçiminde kullanıldığı ortaya çıkmıştı. Google, Facebook, Twitter gibi şirketlerin kişiye özel verileri uygunsuz biçimde kullanması durumunda yasa 20 milyon euroya kadar çok ağır para cezaları öngörüyor. KİŞİLERE KONTROL HAKKI Tüketiciler yeni veri koruma yasasıyla verilerinin dijital ortamda hangi amaçla kullanılacağı, ne kadar süre depolanacağı, haklarında bir profil çıkarılıp çıkarılmayacağı, başka ülkelerle paylaşılıp paylaşılmayacağı, buna karşı ne tür bir güvence sunduğu üzerine bilgi talep etme hakkına sahip. Bu talebe cevap vermeyen veya yasayı ihlal eden şirketler cezalı duruma düşüyor. Yeni yasayla tüketiciler özel verileri üzerine belirli bir kontrol hakkına kavuşuyor. Ama yüksek para cezaları sadece Facebook, Google, Twitter gibi şirketleri değil, aynı zamanda sosyal medyayı kullanan sıradan insanları da endişelendirdi. Uzmanlar “Panik yapmayın” diye uyarıyor. Yasanın uygulamada nasıl işleyeceği henüz bilinmiyor. Başlangıçta yasaya ters düşenlerin önce uyarılması, suçun tekrarı durumunda para cezasının uygulanması isteniyor. ‘ÇOK SAFİYANE BİR TUTUM’ Tüketicilerin büyük kısmı genellikle “Benim gizleyecek bir şeyim yok” diye özel verileri küçümsüyor. Müşteri kartları, kredi kartları veya özel verilerin depolandığı internet sitelerindeki bilgiler kişinin özellikleri, eğilimleri hakkında önemli ipuçları veriyor ve şirketler bunu kendi yararına kullanabiliyor. Uzmanlar “Benim gizli bir şeyim yok. Depolasınlar” demenin çok safiyane bir tutum olduğunu vurguluyor. HANGİ VERİLER KORUNUYOR? Kişisel bilgiler: Yeni yasa kişiye özel verileri koruma altına alıyor: Örnek: İsim, adres, e-mail adresi, kimlik numarası. Özellikle sağlık, cinsel yaşam, dini inançlar ve çocuklar üzerine hassas veriler koruma altında. 16 yaşın altındaki çocukların verilerinin kullanılabilmesi için anne babanın onayı gerekiyor. WhatsApp yeni veri koruma yasası yürürlüğe girmeden AB’de kullanım yaşını 16’ya çıkardı. 16 yaşın altındakiler WhatsApp hesabı açamıyor. Bilgi hakkı: Tüketiciler yeni yasayla bilgi alma hakkına sahip. Süpermarketlerde bonus kartlarıyla ilgili tüketiciler verilerinin bir başka şubeye verilip verilmediği, verilerinin ne kadar depolanacağı konusunda bilgi isteyebilecek. Silme hakkı: Bir kişi kendi verilerinin depolanmasını istemiyorsa, bilgiler silinmek zorunda. Veriler taşınabilecek: Mail adresi değişikliğinde veriler yeni adrese taşınabilecek. Bilgilendirme: Tüketiciler veri sızıntısı ya da hacker saldırısı durumunda bilgilendirilmek zorunda