<p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Sakin bir yüzü ve herhangi bir özellik yüklenemeyen bir görünüşü var. Ne yaşlı ne genç, ne kadın ne erkek…</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Kafası ve bedeninin üst kısmını kaplayan gerçekçi derinin ötesinde, dışardan görülebilen kabloları ve mekanik parçalarıyla endüstriyel ve bitmemiş bir ürün gibi gözüküyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Fakat felsefi açıdan Mindar son derece gelişmiş. Kalp Sutra adlı anlaşılması zor bir Budist kutsal metni üzerine konuşabiliyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Bu robotun hangi ülkede olduğunu sorsak, çoğu kişi ilk denemesinde doğru yanıtı verebilirdi: Japonya'da, Kyoto'daki Kodai-ji Tapınağı'nda.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Japonya uzunca bir süredir diğer ülkelere kıyasla daha fazla insansı robot inşa eden ve onlarla daha fazla bağ kuran bir ülke olarak öne çıkıyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Japonya'nın bu özelliği ülke dışında abartılsa da (Japon işyerleri veya evlerinde çok sayıda android bulunmuyor) dikkat çekici bir durum olduğu aşikar.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;"><img alt="" src="http://www.flashhaberlondra.com/images/upload/E55D68E2-3701-47A6-A3A7-FACBD68B3E64.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span></p> <h2 tabindex="-1"><span style="font-size:12px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Kyoto'daki Kodai-ji Tapınağı'nda bulunan Kannon Mindar</span></span></h2> <h2 id="Gündelik-nesnelerin-ruhu" tabindex="-1"><strong><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Gündelik nesnelerin ruhu</span></span></strong></h2> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Bazı gözlemcilere göre Japonların Şinto dini, robotlara düşkünlüklerini anlamaya yardımcı olabilir.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Şinto, ruhun sadece insanlarda değil hayvanlarda, dağlar gibi doğal yapılarda veya kalemler gibi gündelik nesnelerde de bulunduğuna inanılan bir tür animizmdir.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Robot köpekler için cenaze törenlerinin düzenlendiği Budist tapınağının başındaki Bungen Oi, "Her şeyin biraz ruhu vardır" diyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Bu görüşe göre insanlar, hayvanlar ve nesneler arasında kategorik bir farklılık bulunmuyor. Bu yüzden bir robotun insansı davranışlar sergilemesi de çok garip karşılanmıyor. Sonuçta o da içindeki ruhunu dışarı vuruyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Mindar'ın tasarım ekibinin başında bulunan Kohei Ogawa, "Biz Japonlar her nesnede bir ilah görebiliriz" diyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;"><img alt="" src="http://www.flashhaberlondra.com/images/upload/F1E33440-F011-4439-AFF7-7C7FB0C95632.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:12px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Robotlar inşaat sektöründe yaygın bir şekilde kullanılabilir</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Japonların animizmi Batı'daki felsefi geleneklerden çok farklı. Antik Yunanlar da nehirler gibi doğal yerlere ruh atfetme açısından animistlerdi fakat insan ruhu ve aklını doğanın geri kalanından farklı ve üstün olarak görüyorlardı.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">İbrahimi dinler ise insanları daha da üstün bir konuma yerleştirdi: Tanrı'nın yarattığı en önemli canlı ve ölümsüz bir ruh taşıyan tek tür.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Eski İsrailliler nesnelere özellikler atfetmemeleri için uyarılmışlardır. Bu nesnelerin idollere dönüşmesine yönelik endişeler, 10 Emir'deki putperestlik yasağıyla kendisini göstermiştir.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Bazı İslam mezhepleri putperestliğe karşı daha da sert bir tutum benimsemiş ve bunun sonucunda insan veya hayvan resmi yapmayı da yasaklamıştır.</span></span></p> <h2 id="Doğanın-işine-müdahale-etmeyin" tabindex="-1"><strong><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">'Doğanın işine müdahale etmeyin'</span></span></strong></h2> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Geleneksel Batı yaklaşımına göre insan gibi hareket eden bir makine, doğal sınırları ihlal edip kutsal şeylerle din dışılığı tehlikeli bir biçimde aynı noktada buluşturur.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Tokyo'daki International Christian Üniversitesi Karşılaştırmalı Kültür Çalışmaları Profesörü Christopher Simons bu etik uyarının, Frankenstein gibi teknolojiye dair modern mitlerde kendisini gösterdiğini söylüyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;"><img alt="" src="http://www.flashhaberlondra.com/images/upload/45488906-8046-4833-8E09-0438797E9AB2.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:12px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Futbol maçı yapan robotlar</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Simons, Franskenstein'ın ahlaki mesajının İncil'den alındığını belirtiyor ve ekliyor:</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">"Dr. Frankenstein canavar ile yeni bir hayat yaratmış olur. Bu Adem ve Havva'nın cennetteki hayat ağacından meyve yemesi gibidir. İlk günah budur ve sonrasında cezalandırılırız."</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Hem Dr. Frankenstein'ın hem de canavarının ölümüyle sonlanan hikayenin net bir ders verdiğini aktarıyor:</span></span></p> <p dir="ltr"><strong><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">"İnsanlar, dikkatli olun. Tanrı'nın rolünü oynamaya çalışmayın."</span></span></strong></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">"Robot" kelimesini ortaya atan 1920 yapımı Çek oyunu RUR da dini temalarla doludur: Bir karakter Tanrı'nın var olmadığını kanıtlamak için androidler yaratır. Bir diğer karakter de tüm robotların birer ruhu olması gerektiğini savunur. Birbirine aşık olan iki robota Adem ve Havva adını verirler.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Hikayenin sonunda robotlar bir insan hariç herkesi öldürür.</span></span></p> <h2 id="Endüstrinin-etkisi" tabindex="-1"><strong><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Endüstrinin etkisi</span></span></strong></h2> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Öte yandan bazı araştırmacılar da Japonya'da teknoloji ve robotlara pozitif yaklaşımın dini ve felsefi değil sosyoekonomik ve tarihi nedenleri olduğunu düşünüyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Japonya İkinci Dünya Savaşı'nın ardından sadece ekonomisini değil aynı zamanda benlik saygısını yeniden inşa etmek için yüzünü yeni teknolojilere dönmüştü.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;"><img alt="" src="http://www.flashhaberlondra.com/images/upload/C6D6CA60-E6BA-43C1-BC60-4FA98687B6AA.jpeg" style="width: 800px; height: 450px;" /></span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Hizmet ve perakende sektöründe kullanılan yarı insansı robot Pepper insanların "duygularını okuyabiliyor"</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Almanya'daki Siegen Üniversitesi'nde çalışan Japon araştırmacı Martin Rathmann, "Endüstriyel robotlar Japonya'nın 1960'lardaki ekonomik canlanmasında önemli bir rol oynadı" diyor ve ekliyor:</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">"İşçi açığını göçmenlerle kapamak yerine robotlarla otomasyona yöneldiler."</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Üretim bantlarını otomatikleştirip verimliliği ve üretimi artırdıktan sonra Japonya diğer ülkelere de çok sayıda endüstriyel robot satan bir ülkeye dönüştü.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Bazı mühendisler endüstriyel robot yapmayı bir kenara bırakıp insanlarla etkileşime giren insansı robotlar yapmaya başlayınca, bu robotların nasıl algılandığında büyük ihtimalle Japonya'nın kendine özgü tarihinin de etkisi oldu.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">1649'da Japonya'nın askeri yöneticileri, teknolojinin yeni silahlar geliştirmek için kullanımını yasakladı.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Belin'deki Freie Üniversitesi'nden araştırmacı Cosima Wagner'e göre yöneticilerin amacı, kendilerine rakipler oluşmasını engellemekti. </span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Bunun üzerine zanaatkarlar, kukla sahnelerinde kullanılabilen veya gerçek çay bardaklarında çay servis edebilen mekanik bebekler gibi zararsız icatlara yöneldi.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">200 yıl sonra Japonya dış dünyaya açıldığında, bu yetenekli zanaatkarlar Batı'nın teknolojisini daha pratik ihtiyaçlar için kullanabilmeyi öğrendi.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Örneğin 1875'te oyuncak bebek üreticisi Tanaka Hisashige, ülkesinin ilk makine mühendisliği şirketini kurdu.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">64 yıl sonra gerçekleşen büyük bir birleşmenin ardından şirketin adı Toshiba oldu.</span></span></p> <h2 id="Tekinsiz-vadi" tabindex="-1"><strong><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">'Tekinsiz vadi'</span></span></strong></h2> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Robotların öncülleri Japonya'nın 20. yüzyıldaki hızlı modernleşmesiyle gözden düşse de mekanik varlıkların eğlence amacıyla kullanılması ulusal bilinçte varlığını sürdürmüş olabilir.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">"Tekinsiz vadi" kavramını ilk ortaya atan ünlü robot bilimci Masahiro Mori, 1970'lerde bu robotlar üzerine araştırmalarına başladığında ciddiye alınmadığını aktarıyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">İnsan benzeri varlıklarla karşılaştığımızda hissettiğimiz hoşnutsuzluğun benzerlik arttıkça bir noktadan sonra önce artıp ardından azalmasını anlatan bu kavram, Japonya'nın robotlarla ilişkisiyle uyuşmuyordu.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">IEEE Spectrum dergisine verdiği bir söyleşide, "O günlerde insanlar, üniversitelerin robotlar üzerine araştırma yapmasını doğru bulmuyordu. Bir 'oyuncak' üzerine çalışmayı ciddiyetsiz ve önemsiz görüyordu" demişti.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Japonya ABD işgali sırasında silahsızlandırılmıştı. Bu yüzden robotları askeri anlamda kullanmakla ilgilenmiyorlardı.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Bu faktörler savaş sonrası dönemde Japonya'da robotlar hakkında pozitif görüşlerin aşılanmasında faydalı oldu.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Endüstriyel robotların ekonomik gelişmeye katkısı büyük oldu ve insansı robotlar da tehlikesiz birer merak nesnesiydi.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">O sırada Batı ülkelerindeyse daha temkinli bir yaklaşım vardı.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Gündeminin ilk sırasında Soğuk Savaş bulunan ABD, robotların askeri kullanımına fon akıttı ve bu da halkın bu alana bakışını tehdit eder hale geldi.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Ayrıca Batı ülkelerindeki işçiler, 18. yüzyılın sonu ve 19 yüzyılın başlarında İngiltere'de Ludditler tekstil makinalarını parçaladığından beri, otomasyonun işlerini ellerinden aldığını düşünüyorlar.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Teknolojiye bakıştaki bu farklılıklar 20. yüzyılın ikinci yarısında popüler kültürde de kendini gösterdi.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Japonya'da dönemin en meşhur çizgi kahramanı Astro Boy'du. 1952'de mangalarda yer almaya başlayan ve sonrasında televizyon programları, sinemalar, kitaplar ve çok sayıda başka mecrada yer alan bu karakter, insanüstü güçlerini iyilik için kullanan bir androiddi.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Yaratıcıları o niyetle yazmış olmasalar da Astro Boy hikayeleri ülkeyi teknoloji hakkında pozitif bir bakışta birleştirdi.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Freie Üniversitesi'nden araştırmacı Cosima Wagner "Astro Boy'un yaratıcısı Osamu Tezuka, yayınevi ve okurlar tarafından teknolojiyi çok iyimser bir şekilde yansıtmak zorunda bırakıldığını söylüyor" diyor ve ekliyor:</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">"1950'lerde savaşın yarattığı yıkımın etkilerini hâlâ yaşayan ve savaşın Batılı galiplerine karşı teknolojik aşağılık hisseden Japonlara umut vermek için istenmişti bu.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">"Tezuka'nın insan davranışlarına dair eleştirisi anlaşılmadı, bunun yerine yalnızca cana yakın bir robot kurtarıcı karakteri Japon toplumunun geleceğe dair umutları için idealize edildi."</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Bu karakter bir nesil Japon'u derinden etkiledi, özellikle de kendi androidlerini yapmaya karar veren kişileri.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Mühendis Yoji Umetani, "Japon robot bilimi Astro Boy rüyasından beslenir. Japonya'daki pek çok robot araştırmacısı, 'Robot kurguları olmasaydı robot sektörü de bu kadar gelişmiş olmazdı' diye düşünüyor. Bu insanlar liseden beri Astro Boy okudu ve bu vesileyle robot uzmanı oldu" diyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Batı'da da robotlar hakkında olumlu hikayeler anlatıldı. Fakat Batı'nın en etkili hikayeleri, robotların insanlığa yönelik tehditlerini anlatanlardı.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">2001: Bir Uzay Yolculuğu filminde akıllı bilgisayar sistemi Hal kontrolden çıkarak bulunduğu uzay gemisinde birkaç kişiyi öldürür.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">"Androidler Elektrikli Koyun Düşler Mi?" kitabı ve film uyarlaması olan Blade Runner'da ise insana çok benzeyen androidler insanların kurallarına isyan ediyordu.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Batı'nın robot korkusunu en net gösteren yapım ise Terminatör'dü. Bu filmlerde savunma bilgisayarlarını kontrol eden ağ olan SkyNet bilinç kazanıyor, insanlar onu kapatmaya çalışınca da SkyNet, Terminatör adlı robotlarla insanlığa karşı savaşıyordu.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Çoğu Batılı bilim kurgu eseri Frankenstein ve RUR'da aktarılan ahlak derslerine geri dönüyor: İnsanların yapay yaşam yaratma budalalığı, insanların yarattığı bir şeyin ruha sahip olup olamayacağı tartışması ve insanların en gelişmiş yaratımlarıyla bir arada var olmasının imkansızlığı.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">O sırada robot isyanı konusunda daha az endişe duyan Japonya ise ülkedeki işçi açığını robotlarla kapatmak ve hızla artan yaşlı nüfusun bakımında robotları kullanmakta daha istekli.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Savaş sonrası dönemde olduğu için hükümet ve şirketler ekonomiye yardımcı olacak otomasyon süreçlerini destekliyor ve bu da ulusal robot sevdasına katkıda bulunuyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Astro Boy Japonya'da robotlara dair sevginin oluşumunda olumlu bir rol almış olsa da robotların pratikteki kullanımlarına dair kararsızlığa da yol açmış olabilir.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Almanya'daki Siegen Üniversitesi'nde çalışan Japon araştırmacı Martin Rathmann, Japonların "Astro Boy Sendromu" yaşadığını savunuyor: İnsansı robotları zeki, esnek ve güçlü olarak hayal etseler de günümüz robotları bu beklentileri karşılayacak seviyeye ulaşamadı.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Rathmann mühendislerin mevcut teknolojiyle etkileyici fakat pahalı ve pratik olmayan gelişmiş robotlar yerine bakım kuruluşlarına daha kolay bir şekilde entegre olacak basit cihazlar yapmaya odaklanmasının daha iyi sonuç vereceğini söylüyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Sonuç olarak Japonlar bile insani ihtiyaçlarının gerçek insanlar tarafından karşılanmasını tercih edebilir.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Araştırmacı Marketta Niemela "Japonya'ya gittiğimde bakım kurumlarının robotlarla dolu olmadığını gördüm. İnsan teması hâlâ önemseniyor" diyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Astro Boy Japonya'ya robotlarla iç içe bir gelecek için iyimser bir vizyon vermiş olabilir. Japonlar bu iyimserliği korumaya devam etse de o tür robotlar günümüzde hâlâ ete kemiğe bürünemedi.</span></span></p> <p dir="ltr"></p> <p dir="ltr"></p>