Yangınlar İsveç'i de etkisi altına almış vaziyette, Kuzey Kutup Dairesi'ne kadar ulaşıyor; Portekiz, İngiltere ve ABD'de de son aylarda yangınlar büyük zarar vermiş durumda.

Peki bu cehennemlerin oluşmasına ne yol açıyor ve onlarla nasıl başa çıkabiliriz?

Yangın nasıl başlıyor?

Yangınlar, doğal olarak sıcaktan ya da çakan bir şimşekten ormanlık ve çalılık alanlarda ortaya çıkıyor.

Ancak uzmanlara göre dünya çapında yangınların yüzde 90'ı insanlar yüzünden başlıyor.

Sebep mangal kömürü, sönmemiş bir sigara ya da kundaklama olabiliyor. Benzin ve oksijen olduğu müddetçe alevler kolay bir şekilde büyüyebiliyor.

ABD'nin Kaliforniya eyaletinde çıkan bir yangın

London School of Economics'ten (LSE) çevre coğrafyası uzmanı Yrd. Doç. Dr. Thomas Smith, Yunanistan'da olağanın aksine bu yıl kışın ve baharın çok kuru geçtiğini söylüyor.

Smith, yağmurun az yağmasının yanı sıra, rüzgarın da gücüne ve yönüne bağlı olarak yangının ne kadar yok edici olacağını belirlediğini vurguluyor ve ekliyor: 

"Yanan korlar uzun bir mesafeye kadar seyahat edebilir ve yeterince büyüklerse kilometrelerce öteye taşınabilir."

Yunanistan'daki yangınlardan biri

Yunanistan'daki yangınlardan biri

Yüzey yangını yararlı olabilir

Orman zemini gibi yüzeyde çıkan yangınlar ise daha yavaş yayılıp daha kolay kontrol altına alınmaya yatkın oluyor.

Hollanda'da yaşayan yangın uzmanı Cathelijne Stoof, bazı yüzey yangınlarının yararlı olduğunu belirterek bitkilerin yenilenmesini sağladığını söylüyor: 

"Ancak sorun alevlerin dalların yukarısına doğru tırmanması ve ağaçların tepesine çıkmasıyla yaşanıyor. O noktada durduramıyorsunuz."

15 Temmuz'da İsveç'te çıkan bir yangın

15 Temmuz'da İsveç'te çıkan bir yangın

Thomas Smith'e göre ise alevlerin en tehlikeli olan tarafı baş kısımları.

Rüzgar tarafından yönlendirilenler en uzun alevler oldukları için onlarla mücadele etmek de çok zor oluyor.

17 Temmuz'da Avrupa Uzay Ajansı'nın çektiği bu fotoğrafta Norveç'ten İsveç'in merkezine uzanan batı kıyısında çıkan yangınlar görülüyor.

17 Temmuz'da Avrupa Uzay Ajansı'nın çektiği bu fotoğrafta Norveç'ten İsveç'in merkezine uzanan batı kıyısında çıkan yangınlar görülüyor.

Yangınları sadece odun ve otlar körüklemiyor. Yakınlardaki evler ve araçlar da içerdikleri plastik ve kauçuk gibi maddelerden ötürü yangının büyümesine neden oluyor.

Trafikte sıkıştılar

Yunanistan'da arabalar çok daha yanıcı oldukları için etraftaki ağaçlardan daha önce ateş aldı. Böyle olması için direkt alevler tarafından yutulmaları gerekmiyordu.

Smith, "Alevlerin ortaya çıkardığı enerji ile ilgili. Arabalar kilometrelerce ötede olabilir ancak yine de alev alabilirler" diyor.

24 Temmuz'da Atina yakınlarındaki Mati'de yanmış araçlar

24 Temmuz'da Atina yakınlarındaki Mati'de yanmış araçlar

Maalesef insanlar genelde yangından kaçmaya çalışırken hayatını kaybediyor.

Orman risk yönetimi uzmanı Alexander Held'e göre Yunanistan'da insanlar bir an önce kaçmak için arabalarına koştuğundan trafik içinde sıkıştılar.

Held, bunun daha iyi tahliye planları sayesinde önlenebileceğini söylüyor.

Yol kenarı ve evlerdeki kuru otların temizlenmesinin alevlerin yaklaşmasını önleyeceğini söyleyen Held, "Bu patlamayı bekleyen bir bombaydı" diyor.

23 Temmuz'da Yunanistan'da çıkan bir yangın

23 Temmuz'da Yunanistan'da çıkan bir yangın

Sıcak ve alevler insanların kontrol altına alınamayan yangınlarda karşılaştığı en büyük sorun.

Duman da eğer astım hastası iseniz ya da akciğerinizde sorun varsa, dumana haftalarca ya da aylarca maruz kaldıysanız tehlikeli olabiliyor.

23 Temmuz'da Atina'da çıkan bir yangın

23 Temmuz'da Atina'da çıkan bir yangın

Bitki örtüsünün yanmasından çıkan duman ne kadar zehirli olsa da genelde çabucak kayboluyor.

Evlerin içinde yanan plastik ya da asbestten çıkan duman ise daha tehlikeli.

25 Mart'ta Avustralya'da yangın sonrası hasar görmüş bir alan

25 Mart'ta Avustralya'da yangın sonrası hasar görmüş bir alan

Arazilerin değişmesi de etkili

İklim değişikliğinin yanı sıra yüzyıllar içinde toprak kullanımının değişmesi de Avrupa'da daha çok büyük yangınların çıkmasına yol açtı.

Cathelijne Stoof, "Eskiden Avrupa'da küçük tarım arazileri vardı ve insanlar bunları idare ediyordu. Ancak 20'nci yüzyılda insanların göç etmesiyle araziler otlarla kaplandı. Böylece yangınların çok daha hızlı yayıldığını görüyorsunuz" diyor.

İngiltere'nin kuzeybatısındaki Saddleworth Moor'da çıkan yangında ise sebep otlar değildi.

İngiltere'nin kuzeybatısındaki, bir yangının 3 hafta sürdüğü Saddleworth Moor bölgesi

İngiltere'nin kuzeybatısındaki, bir yangının 3 hafta sürdüğü Saddleworth Moor bölgesi

Dr. Thomas Smith, bu bölgede karbon bakımından zengin olan turba toprağın olduğunu, bunun da çok az bir oksjenle yanmasına yol açtığını, burada yangının toprağa işlediğini söylüyor: 

"Yangın toprağın altına giriyor ve için için yanıyor. Böylece söndürmesi çok daha zor oluyor."

Yangınla savaşmak

28 Haziran'da İngiltere'de çıkan bir yangın

28 Haziran'da İngiltere'de çıkan bir yangın

İtfaiyeciler yangını oksijenden ya da yakıtlardan uzak tutmak gibi farklı yöntemlerle yangına karşı mücadele ediyor.

En iyi yöntemin ne olacağını bilmeleri için doğru eğitimi almış olmaları gerek.

İngiltere'de en son yaşanan yangınlarda yangın dövücü ya da hortumlar kullanıldı.

Suların dökülmesi, uçaklardan gübre içeren alevlenmeyi geciktiricilerin atılması ve helikopterler alevlerin yayılmasını yavaşlatabilir.

7 Aralık 2017'da ABD'nin Kaliforniya eyaletinde çıkan bir yangın

7 Aralık 2017'da ABD'nin Kaliforniya eyaletinde çıkan bir yangın

Uzmanlar yangınla mücadelede en etkin yöntemlerden birinin otların kesilerek yangın önleme şeritlerinin açılması olduğunu söylüyor.

Alexander Held, bunun çok zor ve pis bir iş olduğunu söyleyerek her zaman tercih edilmediğini aktarıyor: 

"Çok sayıda helikopter ya da uçak gönderebilirsiniz ancak sahada ekip olmadan işe yaramayacaktır."

Cathelijne Stoof da yangın kırıcı şeritlerin açılmasının çok önemli olduğunu kabul ediyor. 

Böylece itfaiyeciler mücadele ettikleri alevin enerjisini dindirmek için kontrollü yangınlar oluşturabilir.

Stoof'a göre yangın önleme ve arazi yönetimi daha çok önem kazanmalı.

21 Temmuz'da ABD'nin Kaliforniya eyeletinde çıkan bir yangın

21 Temmuz'da ABD'nin Kaliforniya eyeletinde çıkan bir yangın

Stoof, doğru eğitimi almış ekiplerin yangının nasıl davrandığını anlayabileceğini ve mücadele için en iyi yöntemi seçebileceklerini söylüyor ancak alevlerin çok beklenmedik bir şekilde davranabileceğini de ekliyor: 

"Bu çok tehlikeli. O yüzden diğerlerini kurtarmak için her şeyini riske atan insanlara büyük saygı duyuyorum."

1 Temmuz'da ABD'nin Kaliforniya eyaletinde çıkan bir yangın

1 Temmuz'da ABD'nin Kaliforniya eyaletinde çıkan bir yangın

.