Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıktıktan sonra tüm dünyaya yayılan yeni tip koronavirüs salgınının yayılma hızının önlenmesi için tüm dikkatler Covid-19 testlerine çevrildi. Salgın İran’da görüldükten sonra sadece Ankara’da tek merkezde koronavirüs testi yapan Türkiye, zaman içinde bu testin yapıldığı merkez sayısını 16’ya kadar çıkardı.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, virüs testi yapılan laboratuvar sayısının bugün itibarıyla 18 olduğunu açıklarken, testin çok yakında 25 ilde 36 merkezde yapılabileceğini duyurdu. Bakan Koca, bugüne kadar 10 bini geçen kişiye test yapıldığını, bundan sonraki süreçte de günlük 10-15 bin kişiye test yapmayı hedeflediklerini açıkladı. Bakan Koca, hızlı tanı kitini de yarından itibaren devreye sokacaklarını, tüm illere göndereceklerini söyledi.
Uzmanlar da testin yapıldığı merkez sayısının daha da artırılmasını istiyorlar. Hepsi de, "Test etmezseniz, koronavirüs salgınını kontrol edemez, durduramazsınız" görüşünde birleşiyor.
"Yerli üretime geçilmeli"
Hacettepe Üniversitesi’nden enfeksiyon hastalıkları uzmanı Prof. Mehmet Ceyhan, test uygulamasının yaygınlaşmasının önemini "Test yapılan kişiye faydası olmuyor ama salgının kontrol altına alınması için çok önemli" sözleriyle anlatıyor. Ceyhan, "Her bir kişinin, üç kişiye bulaştırdığını düşünürseniz ve bu sayının katlanarak ilerlediğini hesaplarsanız, testin hayati önemini daha iyi kavrarsınız" diyor.
Güney Kore’nin çok yüksek miktarda test yaparak toplum içindeki belirsiz taşıyıcıları saptadığını ve virüsle mücadelede başarılı olduğunu söyleyen Ceyhan’a göre, Türkiye'de testlerin öncelikle "yurt dışı temaslı kişilere yapıldığına" dikkat çekiyor. Virüsün sadece yurt dışı temaslı kişilerde olduğu görüldüğü için bu kişiler ile çevreleri için test uygulamasına gidildiğini ancak virüsün yurt dışı teması olmayan kişilerde de görüldüğünün belirlendiğini hatırlatan Ceyhan, "Yani test uygulamasının yaygınlaşması şarttır" mesajı veriyor.
Ceyhan, Türkiye’de yeterli test kitinin de olmadığına dikkat çekiyor. Ceyhan, "Yerli üretime geçilmek zorunda. 10 bine yakın kişiye test yapıldığı söyleniyor ama bunun çok üstüne çıkmak durumunda Türkiye. Çok fazla kaynak ayrılmalı ve bu noktaya odaklanılmalı. Aksi durumda salgının ilerleyişini önlemek imkansız" değerlendirmesi yapıyor.
"Kritik eşiği aştık"
Koronavirüsle mücadele için oluşturulan Bilim Kurulu üyelerinden Prof. Alpay Azap, "İtalya olmamak için çalışıyoruz" açıklamasıyla topluma "Türkiye’de virüsle mücadelemizi hızlandırıyoruz" demek istediğini hatırlatma gereği duyuyor.
İlk 100 vakanın ‘kritik eşik’ sayıldığını ve şu anda bu eşiğin üstüne çıkıldığını anlatan Azap, "Yurtdışı teması olan herkesin ve yakın çevresinin, yüksek ateş, nefes darlığı ve boğaz ağrısı semptomları gösterenlerin teste tabii tutulması gerekiyor. Bu yüzden daha da hızlanıyoruz, hızlanmak durumundayız" diyor.
Azap'a göre "aklına gelen herkesin" değil de, gerçekten ihtiyacı olanların test için hastanelere başvurması gerekiyor. Azap, "Test sayısının artırılması kadar, sosyal izolasyon da çok kritik rol oynuyor, salgının hızının yavaşlatılması için. Bu konuda da herkesin birbirini uyarması da gerekiyor. Acil ihtiyaçlar dışında evden çıkılmamalı" uyarısında bulunuyor.
"Geç kalındı"
Türk Tabipleri Birliği (TTB) ise Türkiye’de Covid-19 testlerinin uygulamasının geç kalındığını ve yaygınlaştırılması kararının da geç alındığını düşünüyor. TTB Başkanı Sinan Adıyaman, "Koronavirüs İran’da görüldükten sonra Ankara’da tek merkezde yapıldı test. Daha o zaman tüm Türkiye genelinde yapılmaya başlanması gerekiyordu bu testin. Ne yazık ki çok geç kalındı" diyor.
Gelinen aşamada "sosyal izolasyonun" çok daha ‘kritik bir önem’ kazandığını söyleyen Adıyaman’a göre acil ihtiyaçlar dışında kimsenin evden çıkmaması koronavirüsün yaygınlaşmasının önlenmesi için büyük önem taşıyor. Adıyaman, "Evden çıkıldığında da mutlaka market gibi kapalı mekanlarda bir buçuk metre mesafede durulmalı insanlara" diyor.
"Türkiye krizi iyi yönetemiyor"
CHP Parti Meclisi Üyesi, enfeksiyon hastalıkları uzmanı Dr. Gaye Usluer de hükümetin sağlık alanında etkili ve geniş önlemler alamadığını söylüyor. Bugüne kadar daha çok test yapılması ve Covid-19 vakalarının tespit edilmesi gerektiğini anlatan Usluer, "Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sadece ekonomik tedbirlerle dolu bir paket açıkladığını gördük. Oysa vaka sayısı hızla artıyor. Daha ciddi tedbirler alınmalı. Türkiye’nin bu krizi iyi yönetemiyor. Daha çok test yapılmalı ve enfekte olmuş kişiler karantinaya alınmalı" mesajı veriyor.
