<p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Araştırmacılar ABD'nin Washington eyaletinde 65 yaş üzeri sürücülerden oluşan bir grubun araç kullanımını, GPS alıcılarıyla bir yıl boyunca takip etti.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Pahalı testler veya tıbbi prosedürler gerektirmeden Alzheimer başlangıcını teşhis etmenin bir yöntemini bulmak için yola çıkan araştırmacılar, bir yıllık verileri inceledikten sonra bunun mümkün olduğunu gördü.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Araştırmada yer alan 139 deneğin yarısında çok erken veya klinik öncesi seviyede Alzheimer hastalığı bulunuyordu.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Verileri analiz eden bilim insanları, hasta olan ve olmayan grubun sürüşleri arasında önemli farklar olduğunu ortaya çıkardı. </span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Alzheimer başlangıcındakiler daha yavaş sürüyor, aniden şerit değiştirmeye yatkın oluyor, geceleri daha az seyahat ediyor, toplamda daha az yol yapıyor, daha az yere gidiyor ve bildiği yoldan şaşmama eğiliminde oluyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Araştırma ekibinin başında bulunan Toronto Üniversitesi'nden doktora adayı Sayeh Bayat, "İnsanların günlük hayatlarındaki hareketleri, gittikleri yerler ve araç kullanma tarzları sağlıkları hakkında pek çok şey söylüyor" diyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Araştırmaya başlamadan önce yapılan testler sayesinde deneklerden kimin çok erken seviye Alzheimer hastası olduğunu bilen ekip, verileri inceledikten sonra bir tahmin modeli geliştirdi.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Bu model, bir kişinin yalnızca araç kullanımına dair GPS verileri ve yaşı üzerinden yüzde 86'lık isabetle Alzheimer başlangıcı olup olmadığını tahmin edebiliyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Buna, genetik olarak Alzheimer'a yatkınlığı ölçen apolipoprotein E testinin sonucu da eklendiğinde doğru tahmin oranı yüzde 90'a çıkıyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">İki oran da Alzheimer gibi bir hastalığın erken teşhisinde neredeyse mükemmel bir oran olarak kabul ediliyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;"><img alt="" src="http://www.flashhaberlondra.com/images/upload/948B9AA1-B114-414B-BE49-080E9542C2E6.jpeg" /></span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:12px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Araçlara yerleştirilen GPS takip cihazları</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Çığır açan bu yöntem sayesinde Alzheimer hastalığı çok düşük maliyetle erken bir evrede tespit edilebilir. Hastalığın erken teşhisi, ilerlemesini yavaşlatmak için kritik öneme sahip.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Öte yandan potansiyel sağlık faydalarına rağmen yaşlıların hareketlerinin bu kadar yakın bir şekilde takip edilmesini isteyip istemeyeceği de ayrı bir tartışma konusu.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Alzheimer hastalığına yakalanan insanların araç kullanımının farklılaşabileceği önceden de biliniyordu. ABD Ulusal Yaşlanma Enstitüsü, bu kişilerin basit yolculukları daha uzun sürede tamamlaması, kararsız sürüş tarzı ve pedalları karıştırmalarının yakınları tarafından fark edilebileceğini söylüyordu.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Fakat daha yavaş araç kullanma veya daha az yere uğrama gibi değişkenleri GPS verileri olmadan tespit etmek mümkün değildi.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Çığır açan bu yöntem sayesinde Alzheimer hastalığı çok düşük maliyetle erken bir evrede tespit edilebilir. Hastalığın erken teşhisi, ilerlemesini yavaşlatmak için kritik öneme sahip.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Öte yandan potansiyel sağlık faydalarına rağmen yaşlıların hareketlerinin bu kadar yakın bir şekilde takip edilmesini isteyip istemeyeceği de ayrı bir tartışma konusu.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Alzheimer hastalığına yakalanan insanların araç kullanımının farklılaşabileceği önceden de biliniyordu. ABD Ulusal Yaşlanma Enstitüsü, bu kişilerin basit yolculukları daha uzun sürede tamamlaması, kararsız sürüş tarzı ve pedalları karıştırmalarının yakınları tarafından fark edilebileceğini söylüyordu.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Fakat daha yavaş araç kullanma veya daha az yere uğrama gibi değişkenleri GPS verileri olmadan tespit etmek mümkün değildi.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;"><img alt="" src="http://www.flashhaberlondra.com/images/upload/D650A218-E296-44F9-81FA-D55850CAAA80.jpeg" /></span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:12px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">İngiltere Alzheimer Araştırmaları Vakfı'ndan Laura Phipps, Alzheimer hastalığında beyindeki ilk değişimlerin, belirtilerden 20 yıl önce fark edilebildiğini söylüyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">İngiltere Alzheimer Araştırmaları Vakfı'ndan Laura Phipps, bunun "gerçekten ilgi çekici bir araştırma" olduğunu söylüyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Hasta yakınlarının genelde hastanın araç kullanımında bir değişim fark ettiğini söyleyen Phipps, "İlk belirtilerden bir diğeri de kaybolmalarıdır" diyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Erken evrede fark edilen Alzheimer hastalığını tedavi etmek için piyasada az sayıda ilaç olduğunu belirten Phipps, bu durumun önümüzdeki yıllarda değişmesini umuyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Phipps beyindeki değişimlerin hastalık belirtisinden 20 yıl önce fark edilebildiğini, doktorların bunu bilmesi durumunda hastalarına erkenden bazı ilaçları yazabileceğini vurguluyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">İnsanların erken dönem Alzheimer olduklarını öğrenmeleri, hastalığın ilerlemesini geciktirecek değişiklikler yapmalarına da olanak sağlayabilir.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">İngiltere'de sağlık yetkilileri bu hastalığa karşı, insanlara kalp sağlığına dikkat etmeleri, sosyal ve zihinsel olarak aktif olmaları tavsiyelerini veriyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Öte yandan bu tür verilerin toplanması, her zaman insanların faydasına olmayabilir.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Pek çok ülkede sigorta şirketleri araçlara takip cihazı yerleştirme karşılığında sigorta primlerini düşürüyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Peki gelecekte sigorta şirketinizin Alzheimer riskinizi fark edip ona göre fiyatlama yaparsa?</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Bu sigorta sektöründe kısa vadede görülecek bir değişim değil fakat uzun vadede ne olacağını kestirmek zor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Boston Üniversitesi'nden Rhoda Au, insanların verilerinin nerelerde kullanıldığı konusunda daha fazla kontrol sahibi olması gerektiğini söylüyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;"><img alt="" src="http://www.flashhaberlondra.com/images/upload/6179D031-E6E5-4BC5-96B6-ECF1B540F335.jpeg" /></span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:12px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Rhoda Au, Alzheimer riski bulunan kişilerin erken teşhis edilmesinin büyük öneme sahip olduğunu söylüyor</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Au gülerek kendi araç kullanma tarzının da güven vermediğini anlatıyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">"Google'daki insanlar kafayı yediğimi düşünüyor olmalı. Yön duygum felakettir."</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Prof. Au, davranışlarla sağlık sorunları arasında korelasyon bulmayı hedefleyen yeni sistemlerin genellikle kusursuz olmadığını söylüyor.</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">Fakat Alzheimer riskini erkenden teşhis etme potansiyelinin sağlık açısından önemli olduğunu ve bu konuların daha fazla araştırılması gerektiğini aktarıyor:</span></span></p> <p dir="ltr"><span style="font-size:18px;"><span style="font-family:Tahoma,Geneva,sans-serif;">"Bir yerden başlamak lazım."</span></span></p>