<p class="p1"><span class="s1">Beslenme ve diyet uzmanı Taylan Kümeli bir süredir elindeki telefon şeklindeki pasta ile billboardlardan “Bunları yemeyin” diye bize sesleniyor. Yaz da geldi ya… İlk bakışta, bir diyet programının reklamı mı acaba diye düşünüyorsunuz… Ama aslında o, Bankalararası Kart Merkezi’nin başlattığı bir kampanyada, iletişim yoluyla dolandırıcılık yapanlarla mücadeleye destek veriyor. “Para avcıları”nın tuzağına düşmemek için “Bunları yemeyin” diyen Taylan Kümeli’ye, “kilo avcılığı” yapmak için ne yemek, ne yememek gerektiğini sorduk.</span></p> <p class="p1"><span class="s1"><b>Fazla kilolar günümüz insanının en çok şikâyet ettiği durumlardan biri. Sağlığı tehdit etmediği sürece üzerinde pek durulmuyor ama her sene üstüne koyan 2 kilo, fark etmeden “hafif kilolu”dan, “şişman”a terfi ettiriyor. Bu işin normali nedir?</b></span></p> <p class="p1"><span class="s1">Bunun bilimsel bir ölçüsü var. Vücut kitle endeksi olarak ifade ediliyor. Vücut kitle indeksi, vücut ağırlığının boy uzunluğunun metre cinsinden karesine bölünmesiyle hesaplanır. Elde edilen rakam yüzde 20’nin altındaysa az kilolu, yüzde 20-25 ise normal, yüzde 25-30 ise kilolu, yüzde 30-40 ise şişman, yüzde 40’ın üzerindeyse ölümcül şişmandır. </span></p> <p class="p1"><span class="s1"><b>Siz Bankalararası Kart Merkezi’nin kampanyasında “Bunları yemeyin” diyorsunuz. Kilo vermeye çalışan bir kişiye söylenmemesi gereken cümle nedir?</b></span></p> <p class="p1"><span class="s1">Kesinlikle “onu yeme, bunu yeme” dememek lazım. Bir kere beslenme programında yasak diye bir şey yoktur. Kilo kontrolünü zorlaştıran yiyeceklerin tüketiminin azaltılması istenebilir. Çok tüketilmesi zararlı olanlar da kızartmalar ve tatlılardır. Eğer kişinin tatlıya karşı bir bağımlılığı varsa, tamamen yasaklamak yerine porsiyon kontrolü yapılabilir. Yani “Kesinlikle baklava yemeyeceksin” demek yerine porsiyonlardaki baklavayı önce bire sonra yarıma düşürmeli ve ondan sonra hiç yememeye alıştırılmalıdır. </span></p> <p class="p1"><span class="s1"><b>Kısa sürede kilo vermek mümkün mü?</b></span></p> <p class="p1"><span class="s1">Bilim dünyası, şok diyet olarak adlandırılan ve kısa sürede yüksek oranda kilo vermeyi vadeden diyet kalıcı kilo kaybı için kestirme bir yol olmadığında anlaşmış durumda. Değişik isimlerle pazarlanan bu tür diyetlerin temelinde kalori kısıtlaması yatıyor. Tüm bu dengesiz diyetleri incelediğimizde alınan toplam kalorinin oldukça düşük, hatta bazılarında hayati tehlikeye yol açacak boyutlarda olduğunu görüyoruz.<br /> <br /> </span><span class="s1"><b>Neden kilo alıyoruz?</b></span></p> <p class="p1"><span class="s1">Aslında bunun cevabını hepimiz biliyoruz. Şehirlerde yaşıyoruz, çoğumuz çalışıyoruz. Evimize geç geliyoruz, akşam yemeğini geç saatlerde yiyoruz. Zaman o kadar az ki, hızlı doyuran, kalorisi yüksek ve tok tutacağını düşündüğümüz yiyecekleri yiyoruz. Her yere araba ile gittiğimiz için de bu kalorileri yakamıyoruz. İşte, evde, sokakta stres altındayız. Yani her bir yanlış üst üste geldiğinde kilo oluyor, hastalık oluyor. Her yanlış 1 kilo olarak geliyor. Sağlıklı hayat tarzını benimser ve doğru beslenirsek, her doğru 1 kiloyu götürür…</span></p> <p class="p1"><span class="s1"><b>Birçok kişi “su içsem yarıyor” “yemiyorum ama kilo alıyorum” diye şikâyet ediyor. Böyle bir şey mümkün mü?</b></span></p> <p class="p1"><span class="s1"> Az yediği halde kilo alma algısı çok yaygın bir durum. Sizin de daha önce belirttiğimiz gibi alınan gramlar, kilolar birikiyor. Mesela günlük hayatında normal hareketliliğe sahip kişiler her zamanki yeme miktarına +100 kalorilik yiyecek ekleyip, hareketlerini biraz azaltırlarsa yılda 4,7 gram alırlar. Ayrıca yaşlandıkça metabolizmamız kilo almamızı hızlandıracak şekilde yavaşlamaktadır. </span></p> <p class="p1"><span class="s1"><b>Metabolizmanın yavaşlaması kaçınılmaz bir gerçek o halde, metabolizmayı hızlandıracak beslenme tarzı ya da yiyecekler var mı?</b></span></p> <p class="p1"><span class="s1">Bunu yapan tek tip bir besin yoktur. Tek besin grubuna dayanan beslenmeyi zaten bilimsel olarak kabul etmek mümkün değil. Bunun için dengeli beslenmek gerekiyor. Yani günlük enerjinin yüzde 55-60’ının karbonhidratlardan, yüzde 15-20’sinin proteinlerden, yüzde 20-25’inin yağlardan alınması dikkat etmek gerekir. Bu arada egzersizi de ihmal etmemek gerekir. Hiçbir şey yapamıyorsanız, günde 45 dakika yürüyün. Onu da yapamıyorsanız merdiven çıkın. Bu arada mutlaka bir formül istiyorsanız, az ve sık beslenmek, bol su içmek, vücudu ısıtan bitki çayları ve termik etkisi yüksek besinleri tüketmek de yardımcı olacaktır.</span></p> <p class="p1"><span class="s1"><b>BUNLARI YİYEREK KİLO VERİN</b></span></p> <p class="p1"><span class="s1"><b>Kilo vermeye yardımcı sebzeler, meyveler, vitaminler var mı?</b></span></p> <p class="p1"><span class="s1">Tek başına herhangi bir besin kilo verdirmez ama zayıflamayı engelleyen bazı eksiklikleri yerine koyarak kilo vermeye yardımcı olurlar. Örneğin kalsiyum veya D vitamini gibi bazı vitaminlerin ve minerallerin eksikliğinde kilo vermek zorlaşır. Demir ve B12 eksikliğinde bir demir eksikliği anemisi meydana gelir. Kansızlık sebebiyle kendini çok hâlsiz ve yorgun hisseden kişiler hep yeme isteği duyarlar. Omega 3 içeren balıklar, kan yapan kırmızı pancar, siyah üzüm gibi yiyecekleri, B12 içeren yiyecekleri tüketerek kilo verebilirsiniz. Ayrıca bazı sebze meyveler de içerdikleri enzimler nedeniyle kilo verme sürecini hızlandırır. Örneğin bamya, semizotu bağırsakları çalıştırır. Meyvelerden ananas, mango ve blueberry dediğimiz yaban mersini çok kilo vermeyi hızlandırır. Aynı şekilde vişne, kırmızı meyve, nar, hem tokluk hissini hem de metabolizma hızını artırır. Ispanak, patlıcan bağırsak sistemimizi çok iyi çalıştırdığı için kilo vermemize yardımcı olur. </span></p> <p class="p1"><span class="s1"><b>Telefonla konuşurken yemek yemeyin</b></span></p> <p class="p1"><span class="s1"><b>Kilo almamak için nelere dikkat edeceğiz?</b></span></p> <p class="p1"><span class="s1">Yemeğe, giyimimize, makyajımıza ya da arabamıza gösterdiğimiz özeni göstereceğiz. Her bir öğüne en azından 20 dakika zaman ayıracağız. Televizyon karşısında değil, masaya oturarak yiyeceğiz. Elimizde kitap ya da gazete veya televizyondaki diziyi seyrederek değil önümüzdeki yemeğe odaklanarak yiyeceğiz. Televizyon, bilgisayar karşısında veya telefonla konuşurken lokmalara odaklanmadan yemek fazla kalori almaya sebep olur. Çünkü yediğiniz yemeğin sinyali yeterli sürede beyninize gitmez. Yediklerimizi küçük lokmalar halinde yavaş yavaş çiğneyeceğiz. </span></p> <p class="p1"><span class="s1"><b>İyi bir diyet programı nasıl olmalıdır?</b></span></p> <p class="p1"><span class="s1"> </span></p> <p class="p1"><span class="s1">İyi bir diyet programının kişiye kendisini aç, bitkin, fazla kısıtlanmış hissettirmemesi gerekir. Kişinin sıkılıp terk etmemesi için gerekli olan enerji verilmesi gerekir. Bu şekilde hızlı bir kilo kaybı olmaz ama kalori konusunda daha cömert davranılarak kişilerin daha rahat ve kalıcı olarak zayıflamaları sağlanabilir. Ayrıca araştırmalar kısa sürede hızla verilen kiloların aynı hızla geri alındığını da göstermektedir.</span></p>