İŞTE BÜYÜKELÇİLİĞİN İNTERNET SAYFASINDA YER ALAN SÖZKONUSU BİLGİ NOTU: “BİRLEŞİK KRALLIK’TA İKAMET EDEN VATANDAŞLARIMIZIN İSTİFADE EDEBİLECEKLERİ DEVLET YARDIMLARI Birleşik Krallık’ta ikamet eden vatandaşlarımızın Covid-19 koronavirüs salgını döneminden kaynaklanan mağduriyetlerini hafifletmek için halihazırda istifade edebilecekleri üç temel devlet yardımı bulunmaktadır. -Birleşik Krallık’ta daimi ikamet eden, ancak yaşamını sağlıklı bir biçimde idame ettirmeye yetecek bir geliri veya birikimi bulunmayan herkesin faydalanabileceği GENEL KREDİ (UNIVERSAL CREDIT), -Birleşik Krallık’ta maaşlı olarak çalışırken, Covid-19 koronavirüs salgını nedeniyle, işverenleri tarafından ücretsiz izne çıkarılanların faydalanabileceği KORONAVİRÜS İŞ DURAKLATMA PLANI (CORONAVIRUS JOB RETENTION SCHEME), -Önümüzdeki haftalarda devreye girmesi beklenen ve Birleşik Krallık’ta ticari faaliyette bulunurken, Covid-19 koronavirüs salgını nedeniyle, ticari faaliyetleri ciddi ölçüde zarar gören serbest meslek sahiplerinin faydalanabileceği SERBEST MESLEK GELIR DESTEK PLANI’DIR (SELF-EMPLOYMENT INCOME SUPPORT SCHEME). Söz konusu yardımların niteliği, bunlardan kimlerin yararlanabileceği ve başvuru yöntemleri aşağıda maddeler halinde açıklanmıştır. 23 Nisan 2020 tarihli COVID 19 genelgesi ile getirilen sair yardımlara aşağıda 4.bölüm başlığı altında yer verilmiştir. Bunların dışında varolan devlet yardımlarına ilişkin ilave bilgilere https://www.gov.uk/browse/benefits adresinden ulaşılması mümkündür. 1. GENEL KREDİ (UNIVERSAL CREDIT) Genel Kredi (Universal Credit) Nedir? Genel Kredi, Birleşik Krallık Hükümeti’nin, Birleşik Krallık’ta yaşayan ve aşağıdaki şartları taşıyan kişilere, yaşam masraflarının karşılanmasında yardımcı olmak amacıyla belirlediği sosyal yardım ödemesidir. Genel Kredi’den Yararlanma Şartları Nelerdir? Genel Kredi’ye aşağıdaki şartları taşıyanlar başvurabilirler: -Düşük gelirli veya işsiz olmak -18 yaşından büyük olmak -Emeklilik yaşından genç olmak -16.000 Sterlin veya daha az tasarrufa sahip olmak -Birleşik Krallık’ta yaşıyor olmak Not: Birleşik Krallık’ta Ankara Anlaşmasi vizesi (ECAA2) çerçevesinde ikamet etmekte olan vatandaşlarımız vizelerine basılan “Kamu yardımlarından yararlanamaz” (No recourse to public funding) şerhi nedeniyle universal credit başvurusunda bulunamazlar. Özel olarak COVID-19 krizinin devam ettiği süre zarfında geçerli olmak kaydıyla bu şerhin kaldırılmasi için girişimler yapılmış olsa da; henüz bu alanda bir gelişme kaydedilmemiş ve İngiliz hükümeti bu konuda bir kanun değişikliği veya karar yayımlamamıştır. Genel Kredi’den Yararlandığınızda Ele Geçen Miktar Nedir? Genel Kredi’den yararlanılan miktar kişinin aile, yaşam şartları ve sağlık durumuna göre değişiklik göstermektedir. Bir başka ifadeyle, kişinin Genel Kredi’den alacağı miktar, temel bir miktara ilave olarak, medeni durumuna, bakmakla yükümlü olunan çocuk sayısına, kira ödeme durumuna ve engelli olup olmamasına göre yapılacak eklentilere göre değişebilmektedir. Temel ödemeler aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. Şartlar Aylık Temel Ödeme Miktarı Bekar ve 25 yaşından gün almamış olanlar için £342.72 Bekar ve 25 yaşından büyük olanlar için £409.89 Her ikisi de 25 yaşından gün almamış çiftler için £488.59 (Kişi başı) En az biri 25 yaşından büyük olan çiftler için £594.04 (Kişi başı) İlave Ödemeler Aşağıdaki şartlarda aylık temel ödemeye ek ödemeler belirlenmiştir. Çocuk Katkısı Yardımdan yararlanan kişilerin bir veya iki çocuğu olması halinde çocuk başına ilave yardımdan yararlanılabilir. 6 Nisan 2017 tarihinden önce doğmuş olmaları kaydıyla, iki çocuktan daha fazla çocuk sahibi olanlar da her bir çocuk için ilave yardımdan yararlanabilir. Ayrıca, engelli veya ileri derecede engelli çocuklar için, yaşlarından ve sayılarından bağımsız olarak ilave yardımdan yararlanılabilir. Çocuk yardımları aşağıdaki çizelgedeki şekilde belirlenmiştir. ŞartlarAylık İlave Ödeme (Çocuk Yardımı) Bir çocuk için £281.25 (6 Nisan 2017’den önce doğanlar için) £235.83 (6 Nisan 2017 tarihinde veya sonrasında doğanlar için) İkinci veya 6 Nisan 2017 tarihinden önce doğmuş olmak kaydıyla tüm çocuklar için £235.83 (Çocuk başına) Engelli veya ileri derecede engelli çocuklar için £128.25 veya £400.29 (Çocuk başına) Engellilik Katkısı ŞartlarAylık İlave Ödeme (Engellilik Yardımı) Çalışmayı etkileyecek ölçüde engellilik durumu olması halinde £341.92 Engelli Bir Kişiye Bakmakla Yükümlü Kişiler için Katkı Şartlar Aylık İlave Ödeme Engelliğe bağlı bir devlet yardımından yararlanan bir kişiye haftada 35 saat ve daha fazla süreyle bakmakla yükümlü olanlar için £162.92 Nasıl Başvurulur? Genel Kredi başvuruları https://www.universal-credit.service.gov.uk/postcode-checker adresinden elektronik olarak yapılmaktadır. Başvuru için ihtiyaç duyulan bilgi ve belgeler: -Banka hesabına ilişkin bilgiler -Geçerli bir e-posta adresi -Tasarruflara ve gelirlere ilişkin bilgiler -Çocuk yardımı da alınacaksa çocuk bakım giderlerine ilişkin bilgiler -Kimlik Belgesi (ehliyet veya pasaportla da işlem yapılabilmektedir) Başvuru sırasında yardım almak veya ilave sorular için Genel Kredi yardım hattı: 0800 328 5644 Pazartesi – Cuma, 08:00 am– 18:00 pm 2. KORONAVİRÜS İŞ DURAKLATMA PLANI (CORONAVIRUS JOB RETENTION SCHEME) Koronavirüs nedeniyle çalıştıkları işyeri tarafından ücretsiz izne gönderilen/ayrılan çalışanlar, Koronavirüs İş Duraklatma Planı çerçevesinde, aylık 2.500 Sterlini geçmemek kaydıyla, maaşlarının %80’ine tekabül eden nakit yardımı ve ilaveten işveren sigorta katkı payı (Employer National Insurance Contributions) ve emeklilik katkı payı (pension contributions) alabilirler. Sözkonusu yardım 1 Mart 2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere şu an dört ay için yapılmakta olup uzatılması mümkündür. Bu plana başvuru yalnızca işveren tarafından yapılabilir. Bu nedenle, bu sistemden yararlanılabilmesi için işveren ile çalışanın anlaşması esastır. Bu plandan yararlanılabilmesi için, işverenin yardımdan yararlandırılacak çalışanı istihdam ettiğini, 19 Mart 2020 tarihinden önce, Birleşik Krallık Gelir İdaresi’nin prim ödeme sistemi olan PAYE üzerinden beyan etmiş olması gerekmektedir. (28 Şubat 2020 tarihinden sonra koronavirüs nedeniyle işten çıkarılanların, bu plandan yararlandırılmak üzere eski işlerine geri alınması ve işe alındıktan sonra izne ayrıldıkları tarihten itibaren bu haktan faydalandırılmaları mümkündür.) Serbest meslek sahiplerinin (self-employed/sole trader) bu plandan yararlanması mümkün değildir. Serbest meslek sahipleri için Mayıs ayında Serbest Meslek Gelir Destek Planı’nın (Self-employment Income Support Scheme) devreye girmesi beklenmektedir. Söz konusu Plandan yararlanmak üzere başvurular PAYE Online sistemi üzerinden yapılmaktadır. Plana ilişkin ilave bilgilere https://www.gov.uk/government/organisations/hm-revenue-customs/contact/get-help-with-the-coronavirus-job-retention-scheme internet adresinden veya hafta içi 08:00 – 16:00 saatleri arasında 0800 024 1222 numaralı telefondan ulaşmak mümkündür. Not: Ankara Anlaşmasi vizesinin işci kategorisi (ECAA1)ile Birleşik Krallıkta bulunan vatandaşlarımız bu yardımdan yararlanabildiği gibi, kendi namına çalışan kategorisindeki (ECAA2) vatandaşlarımız da bir limited şirket kurarak şirket müdürü (director) statüsünde şirketlerinden maaş (salary) almaları halinde, çalışan (employee) gibi değerlendirilerek bu yardima başvurabilme hakkına sahiptirler. Ancak şirket kâr payının/kârının (dividend) bu sistemle yardım olarak alınması söz konusu değildir. Şirketin, müdür dışında eleman istihdam etmesi halinde bu kişiler için de bu plan dahilinde hükümetten maaş desteği alınması mümkündür. Örneğin, ECCA2 vizesi ile şirket direktörü olarak kendi şirketinden ayda £800 alan bir kişi devletten geri ödemesiz olarak aylık £640 olmak üzere 4 ay icin toplam £2.560 tutarında bir yardım alacaktır. Korona krizinin 4 aydan fazla sürmesi halinde bu yardım 6 aya kadar uzatılabilecektir. Şirketin müdür dışında bir çalışanı daha olduğunu ve bu kişinin de ayda £500 ücret aldıgını varsayarsak söz konusu çalışan için de aylık £480 olmak üzere 4 ay icin £1.920 ödeme yapılacaktır. 3. SERBEST MESLEK GELİR DESTEK PLANI (SELF-EMPLOYMENT INCOME SUPPORT SCHEME) Serbest Meslek Gelir Destek Planı, Birleşik Krallık Hükümeti’nin, Covid-19 koronavirüs salgını nedeniyle ticari faaliyetleri etkilenen serbest meslek sahiplerine, normal şartlardaki kârlarının %80’i oranında (2.500 Sterlini geçmemek kaydıyla) yapmayı öngördüğü, geri ödemesiz yardım ödemesidir. Sözkonusu yardımın üç ay için yapılması planlanmakta olup uzatılması mümkündür. Kimler yararlanabilir? -2018 – 2019 vergi dönemi için vergi beyanlarını yapan, -2019 – 2020 vergi döneminde ticari faaliyet gösteren, -Başvurduğu sırada ticari faaliyetini sürdüren veya koronavirüs salgını olmasaydı sürdürecek olan, -2020 – 2021 vergi döneminde faaliyet gösterme niyeti olan, -Koronavirüs nedeniyle işleri etkilenen, Serbest meslek sahipleri bu yardımdan yararlanabilecektir. Ayrıca, başvuru sahiplerinin net kârlarının, -50.000 Sterlini geçmemesi, -2018 – 2019 vergi dönemindeki kârının yarısından fazla olması, -2016 – 2017, 2017 – 2018 ve 2018 – 2019 vergi dönemlerinin kâr ortalamasının yarısından fazla olması gerekmektedir. Not: Birleşik Krallık’ta Ankara Anlaşması (ECAA2) vizesi ile ikamet eden ancak şirket kurmadan kendi namına (sole trader) çalışan vatandaşlarımız, bu yardımdan ancak 2018-2019 vergi dönemi icin vergi beyanlarını vermiş olmaları ve 2019-2020 döneminde ticari faaliyetlerini sürdürmeleri koşuluyla yararlanabileceklerdir. 2018-2019 vergi döneminden sonra (4 Nisan 2019 sonrası) “sole trader” statüsünde işe başlayan vize sahipleri bu yardımdan yararlanamayacaklardır. Böylece Ankara Anlaşması (ECAA 2) vizesi ile kendi namına çalışan vatandaşlarımızdan şirket kurarak Birleşik Krallık’ta faaliyet gösteren ve 19 Mart 2020 tarihinde şirket bordrosunda görünen şirket müdürleri 2. Bölümde belirtilen “iş duraklatma planı” çerçevesinde yardım kapsamında iken, şirket kurmadan kendi namına calışanlar (sole trader) ancak 2018-2019 vergi beyanlarını vermiş olmaları ve COVID krizinin çıktığı tarihte ticaretlerini sürdürmeleri kaydıyla yardım kapsamına alınmışlardır. Bu durumda sadece Ankara Anlaşması ECAA2 vizesi sahipleri bakımından değil, İngiliz vatandaşları dahil tüm kendi namına çalışanlar bakımından şirket kurarak ve kurmadan çalışanlar arasında bir muamele eşitsizliği söz konusudur. Bu eşitsizliğin giderilmesi icin bazı girişimler bulunmakla birlikte henüz bir gelişme kaydedilmemiştir. Nasıl Başvurulur? Bu yardıma başvurular henüz alınmaya başlamamıştır. Ancak başvurulara ilişkin gelişmelerin https://www.gov.uk/guidance/claim-a-grant-through-the-coronavirus-covid-19-self-employment-income-support-scheme#how-to-claim adresinden takip edilmesi yararlı olacaktır. 4. CORONAVIRUS (COVID 19) GENELGESI KAPSAMINDA YARDIMLAR İçişleri Bakanlığı Vize ve Göç Dairesi (Home Office and UK Visas and Immigration) 23 Nisan 2020 tarihinde korona krizi nedeniyle “Koronavirus (COVID-19): Birleşik Krallıkta yaşayan göçmenler icin yardımlar” (Coronavirus/COVID-19: get support if you are a migrant living in the UK) isimli bir genelge yayınlamıştır. Bu genelgede, Birleşik Krallık’ta yaşayan göçmenlerin kamu fonlarına erişim imkanları olmasa da bazı yardımlardan yararlanabilecekleri, Aile ve özel yaşam vizesi (UK Family or private life visa) ile Birleşik Krallık’ta bulunan göçmenlerin vizelerindeki “kamu yardımlarından yararlanamaz” şerhine rağmen “şartların değiştiğine dair başvuru” (change of conditions application) yapmaları halinde kamu fonlarina erişimlerine imkan sağlanacağı belirtilmiştir (https://www.gov.uk/guidance/coronavirus-covid-19-get-support-if-youre-a-migrant-living-in-the-uk). Sözkonusu genelgede, koronavirus tanısı ve tedavisinde kişinin göçmen statüsünün sorgulanmayacağı, koronavirus nedeniyle öğretimlerine devam edemeyen öğrencileri sponsorlarının devamsız olarak bildiremeyeceği, ev kiralama durumunda, ev sahibinin evin boşaltılması icin en az 3 ay öncesinden ihbarda bulunmasi gerektiği, evi boşaltma ve geri alma hakkının 3 ay süreyle askıya alındığı, ipotekli ev sahiplerinin ipotek geri ödemelerini 3 ay süreyle erteleyebilecekleri, çalışanların vizelerindeki kamu fonlarından yararlanamaz şerhine rağmen “Kanuni Hastalık Odeneği” (statutory sick pay), yeterince prim ödemesi olanlar icin “prime dayalı Istihdam ve Destek Odeneği” (contributory Employment and Support Allowance) ve “Koronavirus Iş Duraklatma Planı” (Coronavirus Job Retention Scheme) yardımlarından yararlanacakları, kendi namına çalışanların “Serbest Meslek Destek Gelir Planı”ndan (Self- employment Income Support Scheme) yararlanabilecekleri açıklanmıştır. Bu genelge ile çalışanlar için getirilen devlet yardımlarından Ankara Anlaşması vize sahiplerinin de yararlanacağı kesinlik kazanmıştır. Bununla birlikte, universal credit başvurusuna sadece “Aile ve Ozel Yaşam Vizesi” sahibi göçmenlerin başvurabilecekleri anlaşılmaktadır.”