Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ağustos 2020'de corona virüsüne karşı dünyadaki ilk aşıyı geliştirip tescil ettiklerini açıkladığında, dünyada hem soru işaretleri hem de küçümseme ortaya çıkmıştı. Bazı bilim insanları, aşı deneylerinde faz 3 aşamasının yapılmamış ve sonuçların yayımlanmamış olmasından hareketle Putin'in açıklamasına şüpheyle yaklaşırken, Batı basınında da küçümseyici haberler yayımlanmıştı. FAZ 3 SONUÇLARI TABLOYU DEĞİŞTİRDİ Ancak dünyanın en prestijli bilim dergilerinden The Lancet'te 2 Şubat'ta Rus Sputnik V aşısının faz 3 sonuçlarının yayımlanmasının ardından durum değişti. Makaleye göre, 19 bin 866 gönüllünün verilerinin incelenmesinin ardından, aşının etkinliği 60 yaş üzeri kişilerde yüzde 91,8 olarak kaydedilirken, geri kalan gruplarda yüzde 91,6 olarak belirlendi. Aşılanan gönüllülerde antikor seviyesi, hastalığı tekrar geçirenlere kıyasla yüzde 1.3-1.5 kat daha fazla tespit edildi. BİRÇOK ÜLKE SIRAYA GİRDİ ABD merkezli finans ajansı Bloomberg'de konuya ilişkin Henry Meyer imzalı bir yazı yayımlandı. ‘Putin'in bir zamanlar küçümsenen aşısı şimdi pandemiye karşı mücadelenin gözdesi oldu” başlıklı yazıda, Rusya'nın Sovyet dönemi sonrasındaki en büyük bilimsel buluşa imza attığı ve Putin'in bunu diplomatik kazanıma dönüştürebileceği vurgulandı. The Lancet'teki sonuçların, Rus aşısının etkinliğinin ABD ve Avrupa'da geliştirilen aşılar kadar yüksek olduğunu gösterdiğini hatırlatan yazar, birçok ülkenin Sputnik V'yi satın almak ya da üretmek için sıraya girdiğini belirtti. Yazıda, Pfizer/BioNTech aşısına kıyasla Sputnik V'nin hem daha ucuz hem daha kolay taşınabilir ve saklanabilir olduğuna, buzdolabında tutulabileceğine dikkat çekildi. GÖZLER AVRUPA PAZARINDA Avrupa Birliği (AB) üyesi Macaristan dahil en az 19 ülkenin aşıya kullanım onayı verdiği, Brezilya ve Hindistan gibi yüksek nüfuslu ülkelerin de onaya yakın olduğu aktarılan yazıda, Rusya'nın gözünü aşı tedarikinde sorun yaşayan Avrupa pazarına çevirdiğine dikkat çekildi. 30'un üzerinde ülke, Sputnik V aşısını satın almak ya da üretmek için Rusya ile anlaşmaya vardı. Almanya Sağlık Bakanlığı Sözcüsü Doris Berve Schucht, Rusya Doğrudan Yatırım Fonu (RDIF) ve Gamaleya Enstitüsü'nün Rus koronavirüs aşısı Sputnik V'nin Almanya'daki olası üretimi konusunda Alman ilaç şirketi IDT Biologika ile görüşmelere başladıklarını belirtti. ‘DİPLOMATİK KAZANIMA DÖNÜŞEBİLİR’ Dünya genelinde resmi rakamlara göre 2,3 milyonun hayatını kaybettiği corona virüsü salgınında Batı ülkeleri, ABD, Kanada ve Avrupa ülkeleri dışındaki ülkelere çok sınırlı tedarik sağlarken, Rusya'nın aşıyı diplomatik kazanım olarak kullanma şansı arttı. Moskova'da Sovyet döneminde kurulan Gamaleya Epidemiyoloji ve Mikrobiyoloji Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen aşının dış ülkelere satış haklarını elinde bulunduran Rusya Doğrudan Yatırım Fonu'nun CEO'su Kirill Dmitriev, aşının yüksek etkinliği için “Bu bizim için bir dönüm noktası” dedi. Fon, 2021'de 700 milyon doz aşı üretip dünyanın ve Rusya'nın kullanımına sunmayı planlıyor. ABD’NİN ARKA BAHÇESİNDE ANLAŞMALAR Londra merkezli danışmanlık şirketi Control Risks direktörlerinden Oksana Antonenko, aşının başarısının Batı hükümetlerinin Putin'e dönük husumetini değiştirmeyeceğini ancak Latin Amerika gibi bölgelerde Rusya'nın jeopolitik nüfuzunu güçlendirebileceğini söyledi. Nitekim, ABD'nin ‘arka bahçe' olarak gördüğü orta ve güney Amerika'da Meksika, Nikaragua, Venezuela, Brezilya, Arjantin, Paraguay, Bolivya ve Peru, Sputnik V aşısı için Rusya ile anlaşmaya vardı. Gine, Avrika'da Sputnik V aşısını temin eden ilk ülke olurken, Zimbabve ve Fildişi Sahili'nin de potansiyel alıcılar arasında olduğu belirtildi. TÜRKİYE’DE DE ÜRETİLECEK Çinli Sinovac şirketinden 50 milyon doz CoronaVac aşısı, ABD ve Alman ortaklı Pfizer/BioNTech aşısından 4,5 milyon doz satın almak üzere anlaşma imzalayan Türkiye, Rus Sputnik V aşısının üretimi için de anlaşmaya vardı. Kamu bankası olan Vakıf Katılım’ın yönetim kurulu başkanı Öztürk Oran’ın sahibi olduğu VisCoran İlaç Sanayii, Rusya ile ortak aşı üretimi için anlaşmaya vardıklarını açıklamıştı.