2014'te, o dönem 30 yaşında olan Elizabeth Holmes zirvedeydi. Stanford Üniversitesi'ni bırakan Holmes, hastalıkları teşhis etmekte sözde devrim yaratan ve 9 milyar dolar değer biçilen bir şirket kurmuştu. 

Theranos, birkaç damla kanla Edison testini kullanarak, kanser ve diyabet gibi hastalıkları, iğnelere gerek kalmadan teşhis edebileceğini vadetmişti. Henry Kissinger'dan Rupert Murdoch'a büyük isimler şirkete yatırım yaptı. 

2015'te artık şirketin foyası meydana çıkmaya başlamıştı ve bir yıl içinde Holmes'un sahtekar olduğu ortaya çıktı. Vadettiği teknoloji işe yaramıyordu ve 2018'te kurduğu şirket çöktü.

Medya devi Rupert Murdoch, Theranos'a yatırdığı 120 milyon sterlini kaybetti.

Şu anda 37 yaşında olan Holmes, kendisine yöneltilen 12 sahtecilik suçlamasından hüküm giyerse 20 yıla kadar hapis cezası alabilir. Holmes, daha önce hiç hikayesini anlatmadı.

Daha 18 yaşında, daha sonra da devam edecek ve bir sonraki yıl kuracağı şirketin itici gücü olacak inatçılığını sergilemişti. 

Stanford'daki klinik farmakoloji uzmanı Phyllis Gardner, Holmes ile bant fikrini tartıştığını ve "işe yaramayacağını" söylediğini hatırlıyor. 

Dr. Gardner BBC'ye yaptığı açıklamada, "Sadece gözlerini dikip bana baktı. Kendi dehasına kesinlikle inanıyormuş gibiydi. Uzmanlığımla ilgilenmiyordu ve bu can sıkıcıydı" dedi. 

Hızlı yükseliş 

Holmes aylar sonra, 19 yaşındayken Stanford'u bırakıp, Theranos'u kurdu. Bu kez parmağa batırılacak iğneyle alınan birkaç damla kanla, kan testi yapan devrim yaratacak bir kan testi yöntemi bulduğunu söylüyordu.

Güçlü insanlar fikirden büyülendi ve denetlenmiş finansal hesapları görmeden yatırım yaptılar. 

ABD Hazine Bakanı George Schultz, daha sonra Trump yönetimine giren madalyalı Deniz Piyadesi Generali James Mattis ve Amerika'nın en zengin ailesi Waltonlar, destekçileri arasındaydı. 

Aldığı bu desteğin yanı sıra tavrı da inanılırlığını artırdı. 

2015'te Holmes ile bir öğle yemeğinde buluşan Harvard Tıp Fakültesi'nin eski Dekanı Dr. Jeffrey Flier "Müthiş bir fikri olduğunu ve tüm bu yatırımcılar ve bilim insanlarını ikna etmeyi başardığını biliyordum" diyor. 

Holmes'un teknolojisini hiç resmen değerlendirmemiş olan Dr. Flier "Kendine güvenli bir havası vardı ama teknoloji hakkında bazı sorular sorduğumda pek öyle anlıyormuş gibi gözükmedi" diye de ekliyor. 

"Biraz garip gözüktü ama yemekten bir sahtekarlık olduğunu düşünerek de kalkmadım."

2015'te eski ABD Başkanı Bill Clinton ile aynı sahnede. O zamanlar Holmes'un en genç kadın milyarder olduğu söyleniyordu.

Dr. Flier, daha sonra Holmes'u, fakültenin danışma kuruluna davet etti. Flier, şimdi bundan pişman ve skandal patladığında Holmes kuruldan uzaklaştırıldı. 

Her şey, 2015'te içeriden birinin Theranos'un başlıca test cihazı Edison ile ilgili kaygılarını sızdırmasıyla başladı. Wall Street Journal gazetesinin bir dizi haberinde, test sonuçlarının güvenilmez olduğu ve şirketin çoğu testi, başka üreticilerin imal ettiği makinelerle yaptığı iddiaları gündeme taşındı. 

Birbiri ardına davalar açıldı. Ortaklar ilişkilerini kesti ve 2016'da denetleyici kurumlar, Holmes'un kan testi hizmeti vermesini iki yıllığına yasakladı. 

Theranos 2018'de kapandı. 

O yılın Mart ayında Holmes, denetleyici kurumların sahtecilikle yatırımcılardan 700 milyon dolar topladığı suçlamasında anlaşma yoluna gitti. 

Ancak üç ay sonra, Balwani ile birlikte havale dolandırıcılığı yapmak için komplo kurmak suçlamasıyla gözaltına alındı. 

Savcılar, Holmes'un hastaları testler konusunda kasten yanılttığını ve mali destekçilerine şirketin performansını aşırı derecede abarttığını iddia ediyor. 

Holmes 2019'da kefaletle serbest kaldı ve Evans Otel Grubu'nun oteller zincirlerinin varisi olan 27 yaşındaki William "Billy" Evans ile evlendi. Temmuz ayında bir bebekleri oldu. 

Eski Los Angeles Bölge Savcısı Yardımcısı Emily D. Baker, "Yeni bir anne olmasının davayı etkileyeceğini sanmıyorum ama suçlu bulunursa, yargıçlar bunu hesaba katacaktır" diyor.

Holmes, Balwani'nin kendisini kontrol ettiğini ve tacizde bulunduğunu iddia ediyor. Balwani ise iddiaları reddediyor.

Theranos skandalı davaya dönüşürken, yorumcular Holmes'un orijinal hikayesine ne kadar sıkı sıkıya sarıldığının kayda değer olduğunu söylüyor. Onu tanıyanlar, değiştiğinden kuşku duyduklarını belirtiyorlar. 

Mahkeme belgelerine göre Holmes'un avukatları, müvekkillerinin "Theranos'a ve yatırımcılar için değer üretecek meşru bir işletme olduğuna" inandığını savunacak. 

Ayrıa, Balwani'nin kendisini kontrol eden davranışlarının "karar verme yetisini silip, attığını" ve buna "kurbanları aldatma" yetisinin de dahil olduğunu iddia edecekler. 

Avukatları, gelecek yıl ayrıca yargılanacak olan Theranos'un eski İşletme Müdürü Balwani'nin 10 yıldan uzun süre Holmes'un ne giydiğini, ne yediğini ve kimlerle konuştuğunu kontrol ettiğini savunacak. 

Ayrıca cinsel taciz konusunda uzman bir psikoloğu da tanık olarak çağıracaklar. 

Holmes'un tanık sandalyesine oturup oturmayacağı da net değil. 

Baker ise "Sahtecilik davalarında en zor şey, zanlının sahtecilik niyetinin olup olmadığı" diyor ve ekliyor: 

"Dolayısıyla savcılar, telefon mesajlarını ve e-postaları kullanmak zorunda kalacak ve teknolojinin işe yaramadığı halde, yaradığını söylediğini iddia edecek."